Farklı atık materyallerin mantar yetiştiriciliğinde örtü toprağı olarak kullanım olanakları


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HARBİYE DURAN

Danışman: Aysun Pekşen

Özet:

Bu çalışma vermikompost, gül posası kompostu ve atık Hindistan cevizi lifi (topraksız tarım üretiminden sonra açığa çıkan Hindistan cevizi lifi) materyallerinin örtü toprağı olarak kullanım durumlarını belirlemek ve bunların Agaricus bisporus ve Pleurotus eryngii mantarlarının verim ve kalitesi üzerine etkilerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Çalışma her iki mantar türü için uygun üretim koşullarında iki farklı üretim döneminde yürütülmüştür. Birinci denemelerde (Deneme-1) ele alınan 3 materyalin tek başına (%100) ve torf ile %25, 50 ve 75 oranında karışımlarından hazırlanan 12 uygulama ele alınmıştır. Torf ve ticari örtü toprağı kontrol olarak kullanılmıştır. Birinci denemelerin sonuçlarına göre kurulan ikinci denemelerde (Deneme-2) örtü toprağı karışımlarında kullanılan 3 materyalin karışımdaki oranları azaltılmıştır. İkinci denemede farklı oranlarda (%10, 20, 30, 40 ve 50) 3 materyalin torfla karışımlarından hazırlanan 15 örtü toprağı karışımı ve kontrol olarak torf ele alınmıştır. Yapılan denemelerde kullanılan kompost, örtü toprağı materyalleri ve örtü toprağı karışımlarının fiziksel ve kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Araştırmada her iki mantar türü için yürütülen denemelerde ortalama mantar ağırlığı, mantar sayısı, verim, şapka ve sap özellikleri ile uygulamalardan elde edilen mantarların sertlik, renk, protein ve mineral madde içerikleri belirlenmiştir. Ayrıca P. eryngii türü için biyolojik etkinlik oranı (BE) tespit edilmiştir. A. bisporus için yürütülen denemelerde; en yüksek verim Deneme-1’de %25 gül posası kompostu+%75 torf (25.89 kg/100 kg kompost), Deneme-2’de ise aralarında istatistiksel fark bulunmayan %50 atık Hindistan cevizi lifi+%50 torf (26.02 kg/100 kg kompost), %30 atık Hindistan cevizi lifi+%70 torf (24.39 kg/100 kg kompost) ve %40 atık Hindistan cevizi lifi+%60 torf (24.38 kg/100 kg kompost) uygulamalarında tespit edilmiştir. P. eryngii için yürütülen denemelerde; en yüksek verim ve BE oranı Deneme 1’de %25 vermikompost+%75 torf (16.79 kg/100 kg kompost ve %47.64) uygulamasından, Deneme 2’de ise %50 vermikompost+%50 torf (24.24 kg/100 kg kompost ve %55.17) uygulamasından elde edilmiştir.