Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZÜLFÜKAR İZOL
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ayşe Yıldız Pakyürek
Eş Danışman: Aysun Pekşen
Özet:
Bu çalıĢma, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Mantar üretim ünitesinde
2020-2021 yıllarında yürütülmüĢtür. ÇalıĢmada, buğday samanına (S) farklı oranlarda badem kabuğu
(BK) (%0, 25, 50, 75 ve 100) ve buğday kepeği (K) (%0, 5, 10, 15 ve 20) ilave edilerek hazırlanan 25
yetiĢtirme ortamının Pleurotus ostreatus mantarının (PL-23 çeĢidi) verim, bazı kalite özellikleri ve
besin elementi içeriğine etkileri araĢtırılmıĢtır. YetiĢtirme ortamlarının dezenfeksiyon sonrası ve hasat
sonrası dönemlerinde, pH, nem, kül, organik madde, karbon (C), azot (N), C:N oranı ve mineral
madde miktarları belirlenmiĢtir. Dezenfeksiyon sonrası ve hasat sonunda yetiĢtirme ortamlarındaki
badem kabuğu miktarları arttıkça, OM, C miktarları ve C:N oranlarının arttığı, kül, N, P, Ca, Mn ve
Zn miktarlarının ise azaldığı tespit edilmiĢtir. ÇalıĢmada, yetiĢtirme ortamlarındaki badem kabuğu
miktarı arttıkça, misel geliĢim süresinin kısaldığı belirlenmiĢtir. En kısa misel geliĢim süresi %100BK
(16.36 gün), en uzun süre ise %25BK ortamlarından (18.48 gün) elde edilmiĢtir. YetiĢtirme
ortamlarındaki badem kabuğu ve buğday kepeği miktarı ve bunların interaksiyonlarının verim ve
biyolojik etkinlik oranı (BE) üzerine etkisi istatistiksel olarak çok önemli (p<0.01) bulunmuĢtur. En
yüksek verim ve BE oranı, %50BK ortamında sırasıyla 262.72 g/kg-1
ve %76.42 olarak belirlenmiĢtir.
En düĢük verim ve BE oranı ise 100BK ortamından sırasıyla 144.77 g/kg-1
ve %29.42 olarak tespit
edilmiĢtir. Kepek oranları incelendiğinde en yüksek verim 5%K ortamlarında elde edilmiĢ, bunu 0%K
ortamları izlemiĢtir. Ortamlardaki kepek miktarı artıkça verimin azaldığı tespit edilmiĢtir. Sadece
%100 badem kabuğundan farklı miktarda buğday kepeği karıĢtırılarak hazırlanan ortamların BE
oranları, %40‟ın altında bulunmuĢtur. Misel geliĢim süresi (15.20 ve 15.80 gün), verim (267.65 ve
271.15 g/kg-1
) ve BE oranına göre (%82.23 ve 80.94) en uygun ortamlar sırasıyla 50BK0K49S ve
50BK5K44S olarak tespit edilmiĢtir. Mantarların kuru madde, protein ve mineral madde içerikleri
yetiĢtirme ortamlarından büyük ölçüde etkilenmiĢtir. Hasat sonrası yetiĢtirme ortamlarının (atık
substratlar) organik madde, azot ve mineral madde bakımından zengin olduğu ortaya konulmuĢtur.
Sonuç olarak; badem kabuğu Pleurotus ostreatus yetiĢtiriciliği için alternatif yetiĢtirme ortamı olarak
önerilebilir.