Yeni Türk Alfabesine geçiş sürecinden günümüze tipografi eğitiminin temel disiplinlerinden biri olan metin fontu tasarımı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YAVUZ YÜCEL

Danışman: Ata Yakup Kaptan

Özet:

Yazının icadının yaratmış olduğu etkiler, insanlığın kültürel yaşamı bakımından son derece önemsenmiştir. Yazıya dair arkeolojik bulguların olağan üstü karşılanıp, aynı derece heyecan yaratmasının nedeni de bununla ilişkilidir. Çağımızın kültürel göstergelerinden, enformasyonun dolaşım hızının sürekli artması ve gelişmesi ile birlikte insanlığın geçirmiş olduğu kültürel dönüşümler, yazının geçmişten günümüze getirmiş olduğu etkiyi daima gündemde tutmuştur. Birbirinden çok farklı biçimsel özellikleri ile bugüne kadar üretilmiş olan yazı örneklerinin yine çok farklı amaçları ve işlemleri söz konusudur. Çalışmamızda incelenen metin fontlarının, tipografi eğitimi sürecinde, kültürel gerekçelerden kaynaklanan önemi ve tasarımının ülkemizdeki durumu ele alınmıştır. Yazı, nitelik olarak görmemizi ve anlamamızı sağlayan fonksiyonel bir karaktere sahiptir. Günümüz iletişim teknolojileri ile şekillenen kültürel ortamlar için gerçekleştirilen font tasarımlarının varlık nedenleri kültürel gerektirmelere bağlı olarak çeşitlenmektedir. Her birinin kullanım amaçlarının özel anlamlarla belirlendiği bu fontların geçmişten günümüze tipografi eğitiminin de temelini ilgilendiren mevcudiyetleri söz konusudur. Metin fontu tasarımı, tipografi eğitiminin temel disiplinlerinden biri olmasına karşın ülkemizde Yeni Türk Alfabesine geçiş sürecinden günümüze değin profesyonel düzeyde harf tasarımcılarının yok denecek kadar az olması mevcut bilgi ve tecrübenin aktarımı ve geliştirilmesi süreçlerinin eksikliğinin bir göstergesi durumundadır. Okuma kültürümüzün ve metne yönelik algılarımızın geliştirilmesi bakımından ülkemizde metin fontu tasarımının profesyonel olarak ele alınmasının kültürel gerekçeleri önemli bir tartışma konusudur. Bu çalışma ile metin fontlarına atfetmeye çalıştığımız özel bakış açıları, evrensel ve entelektüel gelecekçi bakış açılarının kültürel çerçevesi sonucunda olgunlaşmıştır.