Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÖKÇE ARİFOĞLU
Danışman: Ata Yakup Kaptan
Özet:
Hareketli masal kitaplarının, çocukların bilişsel yeteneklerini olumlu yönde geliştirerek, yaratıcı hayal gücünü zenginleştirip kitap sevgisini oluşturarak, çevresiyle daha kolay iletişim sağlamasına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Çocuk gelişimi için bu denli önemli olduğu düşünülen hareketli kitapların illüstrasyon tasarım özellikleri incelenerek örnek bir masal kitabının hazırlanması araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu çalışma, konu ve kullanılan illüstrasyonlar açısından Türk kültürüne ait ögeleri içerisinde barındıran bir temayla, okul öncesi dönem çocukları için Türkiye'de hazırlanmış ilk hareketli kitaplardan biri olma açısından da önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırmada, 2011-2017 yılları arasında okul öncesi dönem çocuklarına yönelik telif hakkı satın alınıp yayınlanan dokuz ayrı hareketli masal kitabına yer verilmiştir. Belirlenen hareketli masal kitaplarından sekizi yerli yayınevleri tarafından yayın hakları satın alınıp Türkçeye çevrilen yabancı kitapları oluşturmaktadır. Dokuzuncu kitap ise, her aşaması Türkiye'de hazırlanmış ve Türk Kültür ögelerini içinde barındıran yerli hareketli masal kitabı olarak çalışmaya dahil edilmiştir. İllüstrasyonlar ve hareketli parçalar bakımından iyi tasarlandığı ya da tasarım sorunlarının olduğu düşünülen yedi hareketli masal kitabının analizi, araştırmaya anlamlı bir boyut katabileceği düşünülüp çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Yurt içi ve yurt dışı basımlı üç boyutlu hikaye kitapları, dergi, makale, yurt içi ve yurt dışı tez, bildiri, kitap ve internet kaynaklarından faydalanılarak veriler elde edilmiştir. Araştırmada; Türkiye'de pek fazla gelişim gösterememiş ama yurtdışında oldukça zengin bir tarihi geçmişi olan hareketli masal kitaplarının yapımı ve illüstrasyon tasarım özellikleri incelenmektedir. Bu doğrultuda, araştırmanın sonucunda üç boyutlu ve hareketli bir masal kitabı hazırlanmıştır. Araştırmacı tarafından tasarlanan hareketli ve 3 boyutlu masal kitabının grafiksel olarak iç ve dış yapı tasarım özelliklerinin, okul öncesi çocukların düzeyine uygunluğu, araştırmacı tarafından belirli ölçütler dikkate alınarak geliştirilen uzman değerlendirme formu ile tespit edilmiştir. Bu kapsamda iki Grafik Tasarım alan uzmanının görüşlerine başvurularak, tasarlanan masal kitabının iç yapı özelliklerini "tema, konu, kahramanlar, plan ve üslup" açısından ve dış yapı özelliklerini "kitabın boyutu, sayfa düzeni, harfler, illüstrasyonlar ve kapak (kâğıt, cilt)" açısından uygun değil, biraz uygun, uygun ve tamamen uygun şeklinde değerlendirmeleri istenmiştir. Alan uzmanları tarafından yapılan değerlendirmenin sonucu, tasarlanan hareketli ve 3 boyutlu masal kitabının grafiksel olarak iç ve dış yapı tasarım özelliklerinin okul öncesi çocukların düzeyine uygun olduğunu ve tasarım açısından güvenilir sonuçlar verdiğini göstermiştir. Hareketli masal kitaplarının, okul öncesi dönem çocuklarının hem bilişsel hem de fiziksel gelişimlerine olumlu anlamda katkı sağlayacağı, ayrıca eğitim ve öğretim için ideal interaktif bir materyal olacağı elde edilen bulgularla belirlenmiştir.