Grafik tasarım atölye derslerinde fotoğraf okuma yöntemleri ile fotoğrafik imge üretimi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUNUS TÜRKŞAD YEGİN

Danışman: Ata Yakup Kaptan

Özet:

Fotoğrafı okumak ve fotoğrafı çözümlemek için görüntünün yapısal dilini ve o yapısal dilin göstergelerini iyi bilmek gerekmektedir. Böylelikle fotoğrafı oluşturan göstergelerin anlatmak istedikleri ile ilgili fikir yürütmek mümkün olabilir. Çünkü her fotoğraf bir mesaj iletir ve bu mesaj kaynak-mesaj-hedef üçgeni içerisinde bizlere bir takım imgeler aktarır. Fotoğrafik görüntünün imgelerini teknik, biçim ya da göstergebilimsel yöntemlerle çözümlemek münkündür. Bu araştırmada; belirlenen kuramsal çerçeve içerisinde elde edilen bulgulara göre yürütülen çalışma neticesinde ilgili veriler toplanarak bu veriler üzerinden bir sonuca varılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Yüksek Öğretim Kurumu'na bağlı devlet üniversitelerinde bulunan Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Grafik Tasarım Ana Sanat Atölye derslerinde fotoğraf okuma yöntemlerinin nasıl yapıldığı araştırılarak; bu ana sanat dalında fotoğrafik imge üretiminin nasıl gerçekleştiği ve tasarım sürecine katkısının ölçülmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında tespit edilen on yedi üniversitenin, Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Bölümü Resim-iş Eğitimi Ana Bilim Dalı Grafik Tasarım Atölye derslerini veren ilgili öğretim elemanlarına, yirmi beş sorudan oluşan yarı yapılandırılmış anket formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler yüzdelik frekans şeklinde oluşturulmuş daha sonra betimsel yöntemle çözümlenmiştir. Araştırmanın ikinci kısmında rastlantısal yöntemle belirlenen beş öğretim elamanına dokuz sorudan oluşan açık uçlu görüşme formu uygulanarak derinlemesine araştırma yapılması amaçlanmıştır. Elde edilen veriler için iki uzman tarafından oluşturulan kod ve temalar belirlenmiştir. Daha sonra bu kod ve temalar birbiri ile ilişkilendirilerek betimsel çözümleme yapılarak yorumlanmıştır. Bu bağlamda araştırmaya katılan öğretim elemanlarının Grafik Tasarım atölye derslerinde fotoğraf okuma ve fotoğrafik imge üretme gibi kavramları sıklıkla kullanıldıkları görülmüştür. Ayrıca tasarımlarda fotoğraf kullanımının süreç üzerindeki önemini aktararak imge oluşturmada katkılarının olduğu sonucuna varılmıştır.