Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Kadın ve Aile Araştırmaları Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ESMA İLHAN
Danışman: Hanife Nalan Genç
Özet:
Bu tez çalışmasında toplumsal cinsiyetin sigara bağımlılığına ve bırakma aşamasına yansıması durumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2021-2022 yıllarında Sivas Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) da online veya yüz yüze tütün bağımlılığı danışmanlığı alan bireyler oluşturmaktadır. Araştırmaya yaş aralığı 25-65 olan bireyler seçilmiştir. Araştırmanın örneklemini ise tütün danışmanlığı alan 9 erkek 6 kadın olmak üzere 15 birey oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem grubu ölçüt örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmadaki ölçüt araştırmaya katılan kişilerin sigara bağımlısı olması koşuludur. Araştırmaya gönüllü katılım sağlayan bireylerin demografik özelliklerini, toplumsal cinsiyetin sigara bağımlılığına ve bırakma aşamasına yansıması durumunun incelenmesi amacıyla 2021 yılında Genç ve İlhan tarafından 21 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Çalışma nitel araştırma yönetiminin bir çeşidi olan fenomenoloji modelindedir. Hazırlanan yarı yapılandırılmış formlar ile görüşmeler yürütülmüştür. Görüşmeler 45-70 dakika arasında değişkenlik göstermiş olup bu süreçte veri kaybına sebebiyet vermemek için danışan onamı alınarak ses kayıtları alınmıştır. Görüşme sonrası kayıtlar yazıya aktarılmıştır. Yazıya dökümü gerçekleştirilen veriler Nvivo programına aktarılarak içerik analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Çözümlenen veriler sonucu kod listesi oluşmuştur. Kod listesi önceden oluşturulan uygun temalara atanmıştır. Kod listesindeki uyuşma oranını belirlemek amacıyla üç uzmandan oluşan bir ekip oluşturulmuştur. Güvenirlik hesaplaması “görüş birliği/görüş birliği + görüş ayrılığı x 100” formülüyle hesaplanmıştır. Çalışmada güvenirlik oranının %89 olduğu belirlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda; katılımcılar tarafında toplumda kadın ve erkek arasında bir ayrım olduğu ve cinsiyetin kategorize edildiği ifade edilmiştir. Sonuç olarak sigara içme durumunun özgürlük, liderlik, delikanlılık ve büyümenin göstergesi olduğundan erkeklerin içmesinde tetikleyici bir unsur olduğu; kadınlarda ise ahlaksızlık, terbiyesizlik ve yakışmama durumu ile ilişkilendirilmesinden ötürü rahat içilememesine ancak bu durumun kadınların sigarayı bırakmasında herhangi bir etkisi olmadığı bulgulanmıştır. Toplumsal cinsiyetin bireylerin sigara kullanımına başlamada etken olduğu ancak bırakma aşamasında etkin olmadığı saptanmıştır. Bu kapsamda toplumsal cinsiyet algısının ve cinsiyetlere özel kutuplaşmaların azalmasının sigara bağımlılığının artması üzerinde önleyici bir etken olacağı düşünülmektedir.