Dünyada ve Türkiye'de eğitim hedefli posterlerin göstergebilimsel açıdan çözümlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖRKEM USTAOĞLU

Danışman: Ata Yakup Kaptan

Özet:

Posterler tarihleri boyunca çizim, renk, fotoğraf ve tipografi öğelerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve günümüzde çağdaş bir iletişim aracı haline gelerek hem estetik hem de işlevsel nitelikler kazanmıştır. Görsel iletişimin en etkili araçlarından biri olan poster tasarımlarında alıcıya iletilen mesajlar ağırlıklı olarak görseller aracılığıyla ifade edilmektedir. Anlamsal olarak ele alındığında poster tasarımlarının temel amacı, toplumun belirli konularına dikkat çekerek farkındalık yaratan bir iletişim bağlantısı oluşturmaya çalışmaktır. Bu görsel iletişim aracı aynı zamanda belirli prensipler doğrultusunda alıcıya verdiği mesajlarla hedeflediği kitleye yönelik özellikleri yansıtırken, bir yandan da konusuna göre işlevsel bir biçim yaratmaktadır. Poster tasarımlarının anlam bütününün çözümlenmesine ilişkin farklı anlamlandırma yöntemleri vardır ve göstergebilim bu yöntemlerden biridir. Göstergebilim sistematik bir anlamlandırma yöntemine dayanmaktadır ve bir görüntüde görünen, görünenin altında yatan göstergeleri inceleyerek yorumlar yaparak alt metinleri açığa çıkarmaktadır. Araştırma kapsamında; göstergebilim ve poster (afiş) tasarımlarının tarihçesi belirli başlıklarla ele alınarak, uluslararası ve ulusal sanatçılara ait eğitim hedefli poster tasarımı örnekleri üzerinde çözümleme analizleri yapılmış ve Ferdinand de Saussure'un çözümleme metodu kullanılmıştır. Çözümleme için seçilen örneklerin çoğunluğu 2011 yılında eğitim hakkı başlığı altında farklı açılardan eğitim konusuna değinmiş olan posterlerden oluşmaktadır. Bu posterlerde eğitim öğretimin önemine ve eğitim kavramının insan davranışlarını geliştiren bir niteliğe sahip olduğuna dair göndermeler yer almaktadır. Yapılan çözümlemelerde posterlerin içinde yer alan mesajlardaki anlamların algılanmasında kullanılan göstergebilimsel çözümleme yönteminin, alıcıya anlam kargaşası yaratmadan daha açık ve anlaşılır veriler sağlayabildiği tanılanmıştır. Araştırmada kullanılan metot ile poster çözümlemelerinde göstergebilim yönteminin kullanılmasının önemi ortaya konulmuştur.