Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞENAY BAŞ
Danışman: Ata Yakup Kaptan
Özet:
Bu araştırmada, son yıllarda ülkemizdeki eğitim araştırmalarında ilgi gören; okul öncesi dönemden başlayarak yaşamın her döneminde kullanılabilen; özellikle kişilere farklı düşünme, hayal kurma, sezgilerini kullanarak özgün ürünler ortaya koyma fırsatı veren; bununla birlikte pratik, eğlenceli ve uygulanması kolay bir öğretim tekniği olan SCAMPER'in sanatsal yaratım sürecine yansımaları ele alınmıştır. SCAMPER tekniğinin temel alındığı bu araştırma ile resim iş eğitimi öğretmen adaylarına mesleki yaşamlarında, öğrencilerinin yaratıcı düşüncelerini destekleyecek bir öğretim tekniğini tanıma ve deneyimleme fırsatı sunulmuştur. Bu yolla öğretmen adaylarının mesleki yeterliliklerine dair ayrıcalık ve zenginlik kazanacağı düşünülmektedir. Ayrıca yaratıcılık eğitimi süreçlerinin tasarımını ve uygulanmasını içeren az sayıdaki literatür göz önüne alındığında, bu araştırma kapsamında lisans düzeyindeki sanat atölyesinde SCAMPER tekniğine dayalı uygulamaların kısıtlı bir zamanda nasıl yürütülebileceği ve kısıtlamalara rağmen yaratıcı düşünceyi teşvik etmesinin yanında sanatsal yaratıma olan katkısına ışık tutacağı umulmaktadır. Eylem araştırması olarak yürütülen bu araştırmada öncelikle öğretim üyelerinin, anasanat atölye derslerinin yürütülmesi sırasında kullandıkları yöntem-teknikler ve sanatsal yaratıcılık süreci hakkındaki görüşleri incelenmiştir. Bu görüşlerden yola çıkıldığında, atölye derslerinde yöntem ve teknik olarak benzer uygulamaların tercih edildiği, sanatsal uygulamalarda biçimsel estetik bütünlüğün ön planda tutulduğuna dair değerlendirmelere rastlanmıştır. Bu doğrultuda atölyelerdeki sanatsal yaratım sürecine dair daha kapsamlı bilgi edinme ve duruma yönelik farklı uygulamaların katkısını araştırma ihtiyacı hissedilmiştir. Araştırmacının uygulayıcı olduğu bu çalışmada, katılımcılara SCAMPER tekniği öğretilerek, bu tekniği resme dayalı çalışmalarını oluşturma sürecine nasıl dâhil edebilecekleri konusunda yönlendirme ve sonuçları inceleme şeklinde bir eylem süreci tasarlanmıştır. Araştırma 2017-2018 eğitim öğretim yılı, ikinci yarıyılında 15 hafta ve toplam 35 ders saati boyunca Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim-İş Öğretmenliği programı 12 son sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Çalışmada tüm nitel veriler; açık uçlu anket, odak grup görüşme, öğrenci portfolyo (eğitsel gelişim dosyası), katılımcı öğrenci günlükleri, öğrenci ders notları ve öğrenci ürünlerinin değerlendirildiği rubrik (dereceli puanlama anahtarı) ile toplanmıştır. Tüm bu araçlardan toplanan nitel veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında, SCAMPER tekniği temel alınarak yürütülen resim iş öğretmenliği son sınıf anasanat resim atölye derslerinin, öğrencilere sanatsal yaratım süreçlerine yaratıcı düşünme, motivasyon ve yaratıcı ürün açısından olumlu yönde katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırmayla birlikte ülkemizdeki eğitim bilimleri alanında son zamanlarda dikkat çeken SCAMPER tekniği, birer sanat eğitimcisi adayı olan resim iş öğretmenliği öğrencilerinin sanatsal yaratım süreçlerinde daha yaratıcı ve ürünlerinin kavramsal yanıyla daha fazla öne çıkmasına yol açan alternatif bir öğretim tekniği olarak görülmüştür ve bu yönüyle görsel sanatlar eğitimi literatürüne kazandırılmıştır.