Çeltik tarımına uygun alanların belirlenmesinde çok kriterli arazi değerlendirme


DENGİZ O., ÖZYAZICI M. A.

Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, cilt.6, sa.1, ss.19-28, 2018 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 6 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2018
  • Dergi Adı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.19-28
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Mevcut arazi kaynaklarının optimum kullanımının sağlanması arazi uygunluk analizlerinin ön koşuludur. En uygun çeltik alanlarınıseçimine yönelik faktörlere ait bilgilerin yetersizliği ve bir araya getirilememesi, üretim düşüklüğüne neden olmaktadır. Buçalışmanın amacı, Türkiye’nin Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan Çarşamba Ovası üzerinde yer alan ve Terme Çayı tarafındangetirilmiş aluviyal depozitler üzerinde oluşan toprakların çeltik (Oryza sativa) yetiştiriciliği için en uygun alanların belirlenmesidir.Öncelikle Çarşamba Ovasının doğusunda kalan ve Terme Çayının Ovaya girdi noktadan denize döküldüğü yere kadar olan 19 kmmesafe içerisinde ve yaklaşık olarak akarsuyun her iki yakasında 2.5 km genişlik kaplayan ve çoğunluğu düz eğime sahip 53. 6 km2’lik alan içerisinde toprak, topografya, arazi kullanımı ve arazi örtüsü vb. karakteristiklerinin ortaya çıkartılmıştır. Çeltikyetiştiriciliği için en uygun alanların belirlenmesi için alana ait konumsal verilerin analizinde coğrafi bilgi sistemi, jeoistatistik veanalitik hiyerarşik süreç olan çok kriterli değerlendirme yaklaşımları kullanılmıştır. Çalışma sonucuna göre, toplam alanın %20’siuygun olamayan(N1 ve N2) alanları oluştururken, yaklaşık % 69’luk kısmı uygun (S1) ve orta uygun (S2) sınıflarda belirlenmiştir.Ayrıca, toplam alanın 603 ha’lık kısım ise çeltik yetiştiriciliği için az uygun (S3) olarak belirlenmiştir.
Land suitability analysis is a prerequisite to achieving optimum utilization of the available land resources. Lack of knowledge on best combination of factors that suit production of rice has contributed to the low production. The aim of this study were to determine the most suitable areas for rice crop (Oryza sativa) based on some physic-chemical properties of various soils formed on alluvial deposits carried by the Terme River on the Çarşamba Plain in the Central Black Sea Region of Turkey. For that reason, firstly land use-land cover, topographic and soil characteristics were determined in 53.6 km2 mostly flat land which was sized about 19 km length which is between Black Sea and at the beginning of mountain and 2.5 km width in both sides of Terme River that located on sought part of Çarşamba Plain. To overcome the management and analysis of large volumes of spatial data for land suitability in this study, the geographic information system, geostatistic techniques and multi-criteria assessment using analytical hierarchy approaches were used to solve complex geographical problems and to reach reliable results for rice cultivation. According to results, it was determined that 69% of the study area has highly (S1) and moderately (S2) suitable whereas, 20 of it has not suitable for rice cultivation. In addition, 603 ha of the study area has marginally suitable coded as S3 for rice cultivation.