Toprak horizonlarındaki ısı akışı ve ısı miktarı, çeşitli toprak ordolarının pedogenik süreçlerine, toprakta
biriken potansiyel enerji değişimine, enerji bilançosunun oluşumuna, diğer faktörlerle beraber önemli
düzeyde etki yapan temel termo-fiziksel parametrelerdendir. Bu araştırmanın amacı, yarı humid ekolojik
koşullar altında ve aluviyal depositler üzerinde oluşmuş genç (Entisol) ve gelişmekte olan (Inceptisol)
toprakların profillerinde ölçülen sıcaklık değerlerine bağlı olarak, ısı akışının ve ısı miktarının belirlenmesidir.
Inceptisol toprakların genetik horizon gelişimine bağlı olarak Entisol topraklarla karşılaştırıldığında, ısı akışı
ve ısı miktarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Inceptisol ordosuna ait Vertic Haplustept ve Typic
Haplustept toprak profillerinde ısı akışı ve ısı miktarı sırasıyla 13.221-50.035 watt m-2 ve 2.285∙106
-
8.646∙106
J m-2; 7.757-29.284 watt m-2 ve 1.340∙106
-5.060∙106
J m-2 aralıklarında değişmektedir. Entisol
ordusunun ait topraklarda (Typic Ustifluvent, Mollic Ustifluvent-1, Mollic Ustifluvent-2) ise ısı akışının 8.958-
34.300 watt m-2, ısı miktarının 1.548∙106
-5.927∙106
J m-2 aralığında değiştiği tespit edilmiştir. Ayrıca, her
iki ordoya ait topraklarda derinlik artışına bağlı olarak ısı akışı ve ısı miktarı azalmıştır. Meydana gelen bu
değişimin, ordolara ait horizonlardaki kil, ve organik madde miktarları ile toprakların hacim ağırlıklarındaki
farklılıkların ısı akışı ve ısı miktarı üzerinde önemli düzeyde etkilemesinden ileri geldiği düşünülmektedir.
Ayrıca, herhangi zaman aralığında sıcaklık farkının değişimi; hacimsel ısı kapasitesi, ısısal yayınım ve ısı
iletkenliği arasındaki karşılıklı etkileşim horizonlardaki ısı akışı ve ısı miktarını önemli düzeyde etkilemektedir.
The heat flow and quantity, which are the basic thermo-physical parameters, impact pedogonic processes
of different soil types, energy potential changes accumulated in soil and formation of energy balance, along
with other factors. This study aims to determine thermal conductivity and quantity of heat depending upon
temperature values wihin profiles of newly formed (entisol) and currently developing (inceptisol) soils on
aluvial depisits under semihumid ecological conditions. It has been determined that thermal conductivity
and amount of heat within inceptisol soil depending upon its genetic horizon development are higher than
that in entisol soils. The heat flow and heat amount in horizons of Vertic Haplustept and Typic Haplustept
soils, which belong to inceptisol soil type, varied within 13.221-50.035 watt m-2, 2.285∙106
-8.646∙106
J
m-2 and 7.757-29.284 watt m-2, 1.340∙106
-5.060∙106
J m-2 intervals, respectively. Also, the heat flow in
entisol soils (Typic Ustifluvent, Mollic Ustifluvent-1, Mollic Ustifluvent-2) varied between 8.958 watt m-2
and 34.300 watt m-2 interval, while amount of heat values within those soils varied between 1.548∙106
J
m-2 and 5.927∙106
J m-2 interval. Also, heat flow and heat amount in both soils types reduced as the soil depth increased. The above mentioned variances was thought to be occurred due to differences between
quantity of clay, organic matter in horizons of those soils and particle density, which have significant impact
on thermal conductivity and heat amount. Besides, mutual interferences between variances in temperature
difference in certain time period, dimensional heat preservation capacity, thermal diffusion and thermal
conductivity significantly affect heat flow and heat amount.
