Küresel Atmosferik Salınımların Büyük Menderes ve Gediz Akarsularının Akımları Üzerindeki Etkisi


Creative Commons License

KEBAPCIOĞLU E., PARTAL T.

Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, cilt.8, sa.1, ss.1-13, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 8 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.21324/dacd.910666
  • Dergi Adı: Doğal Afetler ve Çevre Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Directory of Open Access Journals, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1-13
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Son zamanlarda yapılan çalışmalar küresel atmosferik salınımların iklim parametreleri üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, Kuzey Atlantik Salınımı (NAO), Arktik Salınım (AO) ve Güneyli Salınımı (SO) gibi küresel atmosferik salınımları ile Büyük Menderes ve Gediz akımları arasındaki ilişkinin belirlenmesi için yapılmıştır. Büyük Menderes ve Gediz havzalarında bulunan 1970-2015 yılları arasındaki 45 yıllık dönemde ölçümleri Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yapılan 5 akım istasyonundaki yıllık ve mevsimlik ortalama akımlar incelenmiştir. Daha sonra, NAO, AO ve SO indeksleri ile yıllık ve mevsimsel akımlar arasındaki ilişki korelasyon analizi ile belirlenmiştir. Ayrıca, istenilen sayıda periyodik bileşenler elde edebilmek için orijinal akım verileri ayrık dalgacık dönüşümü ile bileşenlerine ayrılmıştır. Bulunan dalgacık bileşenleri (D1, D2, D3, D4 ve A) ile atmosferik indeksler arasındaki korelasyonlar incelenmiştir. Sonuç olarak, akımlar ile AO/NAO indeksleri arasında yıllık, kış ve ilkbahar periyotlarında güçlü bir negatif korelasyon vardır. Ayrıca dalgacık periyodik bileşenleri, küresel atmosferik salınımların akım verileri ile ilişkisinin temel faktörlerini göstermiştir.
Recent studies show that global atmospheric circulations are efficient on climate parameters. This study has been carried out to analyze the relationship between the streamflow data in Büyük Menderes/Gediz Basin and the global atmospheric oscillations such as the Southern Oscillation (SO), the North Atlantic Oscillation (NAO) and the Arctic Oscillation (AO). The average annual and seasonal flows at the current 5 stations located in Büyük Menderes basin and Gediz basin, whose measurements were made by the DSI in the 45 year period between 1970 and 2015 have been studied. Then, the relationship between NAO, AO, SO indices and streamflows was determined by correlation analysis. In addition, in order to obtain the periodic components, the original observed data were separated into their components by discrete wavelet transform. The correlations between the found wavelet components (D1, D2, D3, D4 and A) and atmospheric indices were examined. As a result, this study found that there is a strong negative correlation between the streamflow and the AO/NAO indices at the annual/winter and spring period. Moreover, the wavelet periodic components showed to the main factors for the relationship of the streamflow data with the global atmospheric patterns.