Ayrılık Sonrası Yas Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Analizi


BALCI ÇELİK S., BAYRAKTAR M.

Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.25, sa.1, ss.23-34, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Sosyal bir canlı olan insanın diğerleriyle olan iletişimi her yaş düzeyinde farklı niteliklerle ortaya çıkmaktadır. Sosyalleşme ihtiyacı olarak nitelenen bu durum insanın yaşadığı çevre ve topluma uyumunda önemli bir etkendir. Kayıp, bireyin günlük yaşamında sahip olduğu şeyleri bir sebeple yitirmesi; yas ise, kişi için önemli olan bir kayıp veya kayıp tehdidinin ardından yaşanan süreci ifade etmektedir. Bu çalışmada, Türk kültüründe yetişkin bireylerde ayrılık sonrasında ortaya çıkan yas düzeyini belirlemek amacıyla bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. 348 katılımcının bulunduğu çalışmada ölçeğin yapı geçerliği faktör analizi ile incelenmiştir. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin iki alt boyuttan oluştuğu görülmüştür. Normal yas faktörü ölçekteki toplam varyansın %30,6’sını açıklarken patolojik yas faktörü %26,5’ini açıklamaktadır. Daha sonra yapılan doğrulayıcı faktör analizinde ortaya çıkan modelin doğrulandığı belirlenmiştir. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı ,95 olarak bulunmuştur. Test-tekrar-test yöntemi ile yapılan güvenirlik analizinde ise güvenirlik katsayısı ,74 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin alt boyutlarına ilişkin iç tutarlılık katsayıları ise normal yas alt boyutu için ,94 patolojik yas alt boyutu için ise ,89 olarak bulunmuştur. Elde edilen bu değerler ayrılık sonrası yas ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.
Loss refers to the loss of things that one has in his daily life for a reason, while mourning refers to the process experienced after a loss or threat of loss that is important for the person. It was aimed to develop a scale in order to determine the level of mourning after separation in adult individuals in Turkish culture. In the study with 348 participants, the construct validity of the scale was examined by factor analysis. As a result of the exploratory factor analysis, it was seen that the scale consisted of two sub-dimensions. While the normal grief factor explains 30.6% of the total variance in the scale, the pathological grief factor explains 26.5%. In the later confirmatory factor analysis, it was determined that the emerging model was confirmed. The internal consistency coefficient of the scale was found to be .95. In the reliability analysis performed with the test-retest method, the reliability coefficient was calculated as .74. The internal consistency coefficients for the sub-dimensions of the scale were .94 for the normal grief sub-dimension and .89 for the pathological grief sub-dimension. These values show that the scale of grief after separation is a reliable measurement tool.