Bu çalışmada, aynı iklim koşulları altında, farklı jeolojik ana materyal üzerinde oluşmuş genç toprakların ayrışma oranlarının belirlenmesi ve ana materyalin toprak oluşumu üzerine olan etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde yer alan Afyonkarahisar ilinin Sandıklı ilçesi civarında dağılım gösteren magmatik, metamorfik ve sedimanter ana materyal üzerinde oluşmuş üç adet genç toprağa ait jeo-kimyasal, fiziko-kimyasal, primer ve sekonder mineralojik özellikler profil bazlı olarak tespit edilerek, ayrışma indisleri hesaplanmıştır. Çalışma sonunda, farklı ana materyallerin aynı iklim koşullarında toprak genesisi üzerine olan etkisi ortaya konulmuş, ayrışma indisleri (kimyasal alterasyon indeksi, kimyasal ayrışma indeksi ve Baz/R2O3 oranı)’yle toprak genesisi sayısal olarak ifade edilmiştir. Bu şekilde, toprak oluşumunun ölçüm derecesi olarak değerlendirilen mineralojik, fiziko-kimyasal ve jeo-kimyasal özellikler parametrik olarak ilişkilendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; yüzey altı tanı horizonları saptanmamış olmaları nedeniyle, incelenen topraklar pedolojik gelişimlerini tamamlamadıklarından Entisol olarak sınıflandırılmıştır. Toprakların ayrışma oranları yönünden karşılaştırıldığında, farklı ana materyaller üzerinde yer alan her üç toprakta oluşumlarının başlangıç aşamasında olup, topraklar fiziko-kimyasal, jeo-kimyasal ve minerolojik özellikleri yönünden halen ana materyallerinin etkisi altında oldukları belirlenmiştir.
In this study, it is aimed to determine the weathering rates of young soils formed under the same climatic conditions on different geological parent material and to examine the effects of the parent material on soil formation. Within the scope of the study, geo-chemical, physico-chemical, primary, and secondary mineralogical properties of three young soils, formed on magmatic, metamorphic, and sedimentary parent material, distributed around the Sandıklı district of Afyonkarahisar province in the Aegean Region of Turkey, were determined on profile-base and the dissociation indices were calculated. At the end of the study, the effect of different parent materials on soil genesis under the same climatic conditions was revealed, and weathering indices namely the Chemical Index of Alteration (CIA), Chemical Index of Weathering (CIW), and Base/R2O3 ratio were calculated. In this way, mineralogical, physico-chemical and geo-chemical properties, which are considered as the measurement degree of soil formation, are correlated parametrically. According to the results obtained; since sub-surface diagnostic horizons were not detected, the investigated soils were classified as Entisol since they did not complete their pedological development. When compared to the decomposition rates of soils, all three soils located on different parent materials are at the initial stage of their formation and it has been determined that soils are still under the influence of their parent materials in terms of their physico-chemical, geo-chemical and mineralogical properties.
