Toprakta ısı akışının değerlendirilmesi, toprağın sıcaklık rejiminin amenajmanı, toprakta depolanan ısı miktarının belirlenmesi ve toprak sıcaklığının modellenmesi için gereklidir. Bu araştırmada, yarı humid ekolojik koşullar altında oluşmuş bazı Vertisol alt grup toprakların profillerinde ısı akışının belirlenmesi amaçlanmıştır. Vertisol ordosuna ait farklı toprak profilinde (Typic Calciustert, Chromic Hapluster, Typic Haplustert) hesaplanan hacimsel ısı kapasitesi 2.173∙106 J m-3 oC-1 ile 2.307∙106 J m-3 oC-1 arasında ve ısı iletkenliği katsayısı ise 12.412 watt m-1 oC-1 ile 21.404 watt m-1 oC-1 arasında değişmektedir. Toprak horizonlarında hacim ağırlığının ve hacimsel nem içeriğinin çok fazla değişkenlik göstermemesi, hacimsel ısı kapasitesinin dar aralıkta değişimine neden olmaktadır. Isı akışı, Typic Calciustert toprak profilinin Ap, Bss 2C horizonlarında 43.892 watt m-2, 26.424 watt m-2,10.284 watt m-2; Chromic Hapluster profilinin A, Bss1, Bss2 horizonlarında 43.910 watt m-2, 22.665 watt m-2, 7.629 watt m-2; Typic Haplustert profilinin Ap, Bss1, Bss2 horizonlarında ise sırasıyla 35.958 watt m-2, 14.770 watt m-2, 7.530 watt m-2 olarak belirlenmiştir. Horizonlardaki ortalama ve maksimum sıcaklık değerlerine ait farkın pozitif olması, ısı akışının profillerde aşağı yönde gerçekleşmesine neden olmaktadır. Toprakların alt horizonlarına doğru ısısal yayınım katsayılarının genelde artmasına rağmen, ısı akışı değerlerinin azaldığı belirlenmiştir. Kil birikiminin artışına bağlı olarak toplam boşluk miktarının artması, hacimsel ısı kapasitesi ve ısı akışı değerlerinin azalmasına neden olmaktadır.
The evaluation of heat flow in soil is necessary for the management of soil temperature regime, determining the amount of heat stored in soil, and modeling soil temperature. In this study, the volumetric heat capacity values calculated for horizons of different soil profiles (Typic Calciustert, Chromic Hapluster, Typic Haplustert) belong to Vertisol order varied between 2.173∙106 J m-3 oC-1 and 2.307∙106 J m-3 oC-1, and the thermal conductivity coefficient values varied between 12.412watt m-1 oC-1 and 21.404 watt m-1 oC-1. The volumetric heat capacity changed in a narrow range due to small variation in bulk density and volumetric moisture content values in soil horizons. Heat flow values were determined as 43.892 watt m-2, 26.424 watt m-2, 10.284 watt m-2 in Ap, Bss 2C horizons of Typical Calciustert profile; 43,910 watt m-2, 22,665 watt m-2, 7,629 watt m-2 in A, Bss1, Bss2 horizons of Chromic Hapluster profile and 35.958 watt m-2, 14.770 watt m-2, 7.530 watt m-2 in Ap, Bss1, Bss2 horizons of Typic Haplustert profile, respectively. The positive difference between the average and the maximum temperature values in the horizons causes downward heat flow in the soil profiles. Although the heat diffusivity coefficients increased towards the lower horizons of soils, it was determined that the heat flow values decreased. Increase in the total porosity due to increase in clay accumulation causes to decreases in volumetric heat capacity and heat flow values.
