ANADOLU KÜLTÜRÜNDEN DÜNYA KÜLTÜRÜNE AMBARLAR


KAYA M.

EGE COĞRAFYA DERGİSİ, cilt.29, sa.2, ss.321-344, 2020 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 29 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: EGE COĞRAFYA DERGİSİ
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.321-344
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tarımsal üretim ve hayvancılık, kırsal yaşamın temelini oluşturmaktadır. Geçmiş dönemlerde geçimlik olarak yapılan bufaaliyetlerden elde edilen ürünlerin her mevsim erişilebilir olması yaşamın devamlılığı açısından büyük önem taşımaktaydı. İlk tarımtoplumlarından itibaren insanlar mevsimlik üretilen ürünleri kurutma ya da farklı şekillerde yıl içinde kullanmak üzere koruma vedepolama stratejileri geliştirmiştir. Mahsulü hem saklayacak ve hem de saklarken yağış, sıcaklık gibi iklim elemanları ile fare, yılan,böcek, vb. hayvanların olumsuz etkilerinden koruyacak bir yapı gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere dünyanınfarklı bölgelerinde yaşayan toplumların, yiyeceklerini saklamak amacıyla inşa ettikleri ambarlar ve bu ambarların benzer özelliklerini(mimari, kullanım ve etnografik) açıklamak çalışmanın temel amacıdır. Çalışmada kullanılan verilerin Türkiye’deki örneklere ait olanbölümü Karadeniz Bölgesi’nde (Sinop, Samsun, Trabzon, Rize ve Artvin) yapılan arazi çalışmalarından ve alandaki yayınlardan,dünyadaki örnekler ise çevrimiçi internet siteleri ve konu ile ilgili yapılan uluslararası yayınlardan elde edilmiştir. Dünyanın farklıbölgelerinde, inşa şekilleri ve yapı malzemeleri farklı olsa da (Bazen ahşap, bazen taş bazen de ikisi birlikte) benzer mimari özellikleritaşıyan yapıların ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak insanlar, ulaşım ve iletişimin zor olduğu dönemlerde karşılaştıkları gıdagüvenliği sorununun çözümü için birbirlerinden habersiz şekilde ortak çözümler geliştirmişlerdir.
Agricultural production and animal husbandry comprise the basis of rural life. In the past, accessing the products in every season that were produced from these activities, which were performed as subsistence, was crucial for the continuity of life. Since the first agricultural societies, the people developed different strategies to dry or to protect and store seasonal products to use for different purposes in a year. Then, the necessity of a structure that would store and protect the product from climate elements such as rain and heat and the negative influence of animals such as rats, bug, and snakes occurred. The main purpose of this study is to explain the warehouses built by the societies living in different parts of the world to store their food and the similar features (architecture, usage and ethnographic) of these warehouses. The part of data which contains samples in Turkey has been obtained from land studies in the Black Sea Region (Sinop, Samsun, Trabzon, Rize and Artvin) and the publications and the World samples have been obtained from the related websites and the related international publications. In different regions of the world, it has been found that structures with similar architectural features have emerged, although the construction types and building materials are different (sometimes wooden, sometimes stone, and sometimes both). As a result, people have developed common solutions, unaware of each other, to solve the food safety problem they encounter in times of difficult transportation and communication.