Bu çalışmanın amacı, Nasreddin Hoca fıkralarının Türkçeden İngilizceye çevirilerindeki kültürelöğelerin aktarımlarındaki kültürel farklılıkları çeviri örnekleriyle sunmak ve çevirilerindeki zorluklarısaptamaktır. Nasreddin Hoca fıkraları içeriğinde alt metinleri barındıran ve Anadolu kültürününgelecek kuşaklara aktarımını sağlayan folklorik metinlerdir. Dolayısıyla bu metinlerin çevirilerininbir kültür aktarımı olarak değerlendirilmesi ve kültürel öğelerle sembollerin yeterli kültürel ve tarihibilgi edinilerek dikkatli ve özenli bir şekilde çevrilmesi gerekmektedir. Nasreddin Hoca fıkralarınınçevirilerinden seçilen örneklerin değerlendirildiği çalışmada, çeviri eylemini kültür boyutunda elealan Yuri Lotman’ın semiyosfer, sembol, bakışımsızlık ve kültürel bellek kavramları temel alınmıştır.Öncelikle, mizah kavramıyla birlikte Lotman kavramlarının Nasreddin Hoca fıkralarıyla ilişkisikurulmuş, sonrasında fıkra örneklerindeki kültürel öğelerin aktarımında tespit edilen zorluklarörnekler üzerinde tartışılmış ve Lotman’ın kavramlarıyla değerlendirmesi yapılmıştır.Değerlendirme sonucunda kimi çevirmenlerin, karşılığı bulunmayan kültürel öğelerin çevirilerindenkaçındığı, kimilerinin bu öğeleri yeterli açıklama ve bilgi sunmadan kaynak dilde olduğu gibibıraktığı, kimilerinin ise hedef kültürde var olan benzer kavramlarla karşıladığı saptanmıştır. Bubağlamda, çeviri eyleminden önce yapılacak olan göstergebilimsel çözümleme ve yorumlamalarınkültürel öğelerin aktarımında çevirmene yardımcı olabileceği ve çevirinin kültürlerarası iletişimişlevine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
The purpose of this study is to present difficulties that arise from cultural differences in English translations of Nasreddin Hodja jokes. Nasreddin Hodja jokes are folkloric texts intervowen with subtexts, and they render it pass down Anatolian culture to next generations. Therefore, translation of those texts should be seen as an act of cultural transfer and the symbols and cultural elements in those texts should be translated carefully by considering their cultural and background information. In this study, translation evaluation of Nasreddin Hodja jokes was based on the concepts of semiospher, symbol, assymetry and cultural memory by Yuri Lotman who considered the act of translation as culture. First, the concept of humour was analyzed with an association built between Lotman’s concepts and Nasreddin Hodja jokes. Then, the difficulties in the translation of cultural elements in Nasreddin Hodja jokes were discussed with examples identified in accordance with Lotman’s concepts. The analysis of translation showed that while some translators avoid translating the cultural elements unique to the source text culture and wipe out the sign in the target text, some translators directly transfer the cultural element from the source culture without explication or elaboration of those items, and still some others use the target culture equivalance of those cultural elements. The difficulties in translation of cultural elements as found in the examples in this study, were ascribed to lack of cultural background information. In this sense, semiotical analysis and interpretations of source text prior to the act of translation could help the translators in transformation of cultural elements and contribute to the intercultural communication function of translation.
