Aşılı karpuz fidesi kullanımı, stres koşullarına tolerans sağlaması ve verim potansiyelini olumlu yöndeetkilemesi nedeniyle son yıllarda hızla artmaya başlamıştır. Sebzelerde aşılamada, kullanılan anaçlarabağlı olarak, meyve kalitesinde olumlu ya da olumsuz değişimler meydana gelebilmektedir. Bu amacayönelik olarak yapılan araştırma sayısı ise sınırlı düzeydedir. Aşılı karpuz üretiminde, anacın meyvekalitesi üzerine etkisi tam olarak ortaya konulmamıştır. Bu çalışmada, karpuz anaç ıslah programında yeralan saf hat (bir adet Cucurbita moschata ve dört adet Cucurbita maxima) ve türler arası melez (beş adetC. maxima × C. moschata) kabak anaç genotiplerinin karpuzun kalite ve aroma içeriklerine etkisiincelenmiştir. Kontrol olarak aşısız Crisby F 1 karpuz çeşidi, bir adet su kabağı anacı (Argentario F 1 ) veiki adet türler arası ticari hibrit anaç (Obez F 1 , Shintosa F 1 ) kullanılmıştır. Tüm aşılı karpuzlarda; meyveeti, aşısız karpuza (10.73 N) göre daha sert olarak bulunmuştur. Anaç x kalem kombinasyonlarında meyveeti sertlik değerleri 13.75 N (K6/C) ve 22.53 N (M6/C) ve meyve kabuk kalınlığı değerleri 16.05 (K9/C)- 18.24 mm (Argentario/C) arasında değişim göstermiştir. Aşılı kombinasyonların büyük bir bölümündemeyve kabuk kalınlığı değerleri artmıştır. Kullanılan farklı anaçların, karpuzun meyve şekline etkietmediği tespit edilmiştir. Çalışmada bir anaç kombinasyonu hariç, tüm kombinasyonlarda aşısız karpuzagöre daha yüksek suda çözünebilir kuru maddenin (% SÇKM) olduğu belirlenmiştir. En yüksek SÇKMoranı, M6/C (% 12.87), M3/C (%12.53) ve B1/C (% 12.50) kombinasyonlarında ölçülmüştür. Kullanılananaca göre, C vitamini değerleri belirgin olarak değişmiştir. Aşılı karpuzlarda bu içerik; aşısız karpuzagöre, % 30.30 azalış (M3/C) ile % 17.09 (Argentario/C) artış göstermiştir. İncelenen anaç/kalemkombinasyonlarının; 8 tanesinin aşısız Crisby F 1 karpuz çeşidinden daha yüksek ve 4 tanesinin ise dahadüşük likopen içerdiği tespit edilmiştir. Tat analizi sonucunda; M2/C (4.87), M3/C (4.53), B1/C (4.35),Argentario/C (4.29) ve Obez/C (4.14) kombinasyonlarının aşısız karpuza göre (4.08) daha yüksek puanaldıkları belirlenmiştir. Ancak, incelenen anaç/kalem kombinasyonlarının büyük bir kısmında (9 adet)hafif derecede lifli yapının oluştuğu saptanmıştır. Karpuzda anaç kullanımının, uçucu aromabileşiklerinin miktarı üzerine etkili olduğu belirlenmiştir. Belirlenen bileşikler arasında (Z,Z)-3,6-nonadien-1-ol (karpuz kokusu) bileşiği yönünden yüksek ve (Z)-6-nonen-1-ol (kabak kokusu) bileşiğiyönünden düşük değerlere sahip M6/C kombinasyonu ön plana çıkmıştır. Tüm kalite ve aroma sonuçlarıbirlikte değerlendirildiğinde; M6 ve M2 anaç genotiplerinin aşılı karpuz için en iyi yerli anaç adaylarıolduğu belirlenmiştir.
In recent years, grafted watermelon seedling use has been rapidly increasing due to providing tolerance to stress conditions and positively affecting on yield potential. Fruit quality was varied depending on the rootstock used positively or negatively in grafted vegetables. The number of research is limited in this topic. The effect of the rootstocks on fruit quality has not been fully revealed in grafted watermelon production. In this study, the using of the inbred lines (one Cucurbita moschata and four Cucurbita maxima) and interspecific cross (five C. maxima × C. moschata) rootstocks were investigated for fruit quality and aroma characteristics on the watermelon. Non-grafted Crisby F 1 watermelon cultivar, one bottle gourd (Argentario F 1 ) and two interspecific rootstock cultivars (Obez F 1 , Shintosa F 1 ) were used as control commercial cultivars. In all grafted watermelon, the fruit flesh firmness was higher than non- grafted watermelon (10.73 N). According to the rootstock x scion combinations, the fruit firmness was varied between 13.75 N (K6/C) and 22.53 N (M6/C). The rind thickness was changed between 16.05 (K9/C) - 18.24 mm (Argentario/C). In the most of the grafted combinations, the rind thickness increased. Rootstocks did not effect on fruit shape. Higher total soluble solids were determined in all graft combinations than non-grafted watermelon. The highest soluble solids contents were determined in the combination of M6/C (12.87%), M3/C (12.53%) and B1/C (12.50%). The vitamin C contents were significantly affected by rootstocks. These values in grafted watermelons increased by 30.30% (M3/C) and 17.09% (Argentario/C) reduction was observed compared to non-grafted watermelon. The lycopene content of eight combinations were found higher and four of them less than non-grafted watermelon. As a result of degustation panel tests, it was determined that M2/C (4.87), M3/C (4.53), B1/C (4.35) Argentario/C (29.4) and Obez/C (4.14) combinations scores were higher than non-grafted watermelon (4.08). However, they were determined that the majority of combinations (9) have slightly fibrous flesh structure. The use of grafted watermelon was found to be effective on the amount of volatile aroma compounds. M6 / C combination having high (Z,Z)-3,6-nonadien-1-ol (watermelon smell) compound and low (Z)-6-nonen-1-ol (squash smell) compound values was come into prominence. According to evaluated all fruit quality and aroma results; M6 and M2 genotypes were selected as the suitable local rootstock candidates for grafted watermelon production.
