Batı ve İslam kültüründe müzik, insan varlığının dünyada kendisine üst düzey bir estetik-sanatsal mekan açma biçimi olduğu kadar, önceden belirlenmiş bazı amaçlara yönelik kullanım değeri olan bir 'el-altında nesneye de dönüştürülmüştür. Makalemizde önce iktidar ile ilişkisinde sık sık propaganda, sansür, kölelik, savaş, siyasi baskıya direnç, popüler kültürde tahakküm ve kontrol gibi olaylar bağlamında yeni boyutlar kazanan müziğe dair teorik analizler yer alacaktır. Daha sonra Osmanlı, Cumhuriyet ve 1950 sonrası dönemlerde müzik-iktidar ilişkisine dair tarihsel-sosyolojik analizler yapılacaktır. Özellikle Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi modernleşme tecrübesinde farklılıklar söz konusu olsa da- müziğin, modernleşmenin bir parçası ya da itici gücü olarak ele alınmış olduğunu söylemek mümkündür. 1950 sonrası dönemde ise müzik, kısmen modernleşmiş bir ortam içerisinden geleneğin farklı bir formda üretilmesi noktasında iktidarla olan ilişkisini devam ettirmiş görünmektedir. Buna göre müzik ve iktidar ilişkisi, yalnızca iktidarın yönlendirdiği ya da hedeflediği bir müzik pratiği anlamına gelmemektedir. Aynı zamanda bu ilişki tarzı, müziğe yönelik bir perspektif, bilinç ya da değer yargısı oluşumuna yol açarak bu eksende toplumu da dönüştürme biçiminde tezahür ediyor görünmektedir
In Western and Islamic cultures, music has not only been transformed into a 'ready to hand' object which has a use-value for certain pre-determined purposes, but also as a way creating a high-level aesthetic-artistic space for human existence in the world. In this article, we will first make a theoretical analysis of the music that gains new dimensions in the context of events such as propaganda, censorship, slavery, war, resistance to political oppression, domination and control in popular culture. After that, we will discuss historical-sociological analyzes of music-power relation in Ottoman State, Turkish Republic and its post-1950 period. Especially it is possible to say that –despite differences - music is considered as a part of modernization or as an impetus in the experience of modernization of the Ottoman and Republican era of Turkish culture. Music in the post-1950 period of Turkish culture seems to have continued its relationship with power concerning that it is produced in a different form from a partially modernized environment. According to this, the relationship between music and power does not mean a music practice that is only directed or targeted by the state. At the same time, the mentioned relationship seems to be the way for transforming the society by leading to the formation of a perspective, namely consciousness or value judgment towards music.
