Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd Internatıonal Conference On Medıcal & Health Scıences December, Bingöl, Türkiye, 25 Aralık 2021, ss.322-331
Bu derlemenin amacı literatür doğrultusunda birey, aile ve toplumda gelişimsel ve durumsal krizler ve Covid-19 pandemisinde kriz yönetimini değerlendirmektir.
Kriz, bireyin kontrolünün dışında ve çoğu kez aniden ortaya çıkan, baş etme mekanizmalarının yetersiz olduğu, dengenin bozulmasına hatta kaybına neden olan durumlardır. Krizi deneyimleyen bireyler çok fazla şey yapma gereksinimi duymakta fakat ne yapacaklarını bilememektedirler. Çeşitli duygusal zorlanmaları da içinde barındıran kriz, bireyde dengenin bozulmasına neden olur. Eğer denge çok bozulursa yeniden dengenin kurulması da o kadar zor olur.
Bir kriz durumunda bireyler depresif, hiperaktif ve duygu karmaşaları yaşayabilirler. Aynı şekilde o bireyler nasıl etkileniyorsa, anı yaşayan diğer bireyler de o kriz durumundan etkilenirler. Bir grup veya toplum içinde ortaya çıkan kriz durumu, o grup veya toplumun tüm bireylerinde de stres, belirsizlik ve karmaşaya neden olur. Dolayısıyla kriz durumunun iyi yönetilebilmesi için hızlı ve doğru karar vermek önemlidir.
Krizi farklı yazarlar farklı kategorilere ayırmışlardır. Kategorilerden en temel olanı ise Caplan ve Cullberg’in yapmış olduğu sınıflamadır. Bunlar; gelişimsel krizler ve durumsal krizlerdir. Durumsal krizlerin, sevilen birisinin ölümü, hastalık ve doğal afet gibi beklenmedik durumlarda ortaya çıktığını; gelişimsel krizlerin ise bireyin gelişimsel dönemlerinde ortaya çıktığını belirtmişlerdir. Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi olumsuz etkileriyle birlikte küresel bir sağlık krizine dönüşmüş ve bir durumsal krizdir. Kökeni, yayılması, belirsizliği ve karmaşıklığı nedeniyle tüm dünyayı sağlık, politik, ekonomik ve kültürel pek çok açıdan etkilemiştir.
Sonuç olarak, Covid 19 pandemisinden önce de dünyada pek çok pandemi yaşanmıştır. Fakat her pandemi dönemi kendi içerisinde değerlendirilmeli ve var olan kriz durumlarıyla karıştırılmamalıdır. Çünkü her kriz kendine özgü özelliklere sahiptir. Planlamalar ve müdahaleler yapılırken bu durumun da göz önüne alınması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kriz, Kriz Yönetimi, Pandemi