DEĞİRMENDERE-I İLE ENGİZ ÇAYI ARASI KIYI KESİMİNİN JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ


AYLAR F.

MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ, cilt.0, sa.13, ss.67-94, 2006 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 13
  • Basım Tarihi: 2006
  • Dergi Adı: MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.67-94
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

İnceleme sahası Samsun-Bafra arasında Canik Dağları’nın denize bakan yamaçları üzerinde bulunmaktadır. Sahadaki en eski araziler, 3-3,5 km lik kalınlığa sahip olan andezit ve bazaltlardan oluşmuş, Üst Kretase yaşlı volkanitlerdir. Sahanın jeomorfolojik özelliklerinin ortaya çıkmasında yapı, iklim, hidrografik özelliklerin büyük etkisi olmuştur. Sahasının güney kısmını oluşturan ve genelde yükseltisi 1000 m yi aşan yüksek dağlık alan, bir sıra halinde devam eden zirvelerden oluşmaktadır. Sahadaki vadiler enine profillerine göre, “V” profilli vadiler, asimetrik vadiler, alüvyon tabanlı vadiler ve boğaz vadiler şeklinde gruplandırılabilir. Bunlardan en önemlisi boğaz şekilli vadilerdir. Sahanın yaygın şekil gruplarından bir diğerini de aşınım yüzeyleri oluşturur. Tektonik olaylarla kısmen deforme olmuş bu aşınım yüzeylerinin oluşumu Üst Miyosen ve sonraki devirlere rastlamaktadır. Heyelanlar, sahanın en önemli problemlerinden birisidir. Daha çok kumlu, killi ve marnlı gevşek bir yapı özelliği gösteren Eosen’e ait formasyonlar üzerinde oluşmuşlardır. Heyelanlar yerleşmeleri, yolları ve daha çok da tarım alanlarını tahrip etmektedir. Sahada görülen başlıca kıyı şekilleri, ölü falezler, delta ovası, plajlar ve kumullardır.
The area researched is the slopes of the Canik Mountains looking over the sea situated between Samsun-Bafra. The oldest fields in the area consist of andezit and bazalt with a thickness 3-3.5 kms and the Upper Kretase is old volcanics. The structure, climate, hidrography and soil structure have an important effect to determine the geomorphological characteristics of the area. The height of the South part is above 1000 m with mountainous area and in a chain of peaks. When the valleys are categorized according to the latitude profiles, the most common valley types are deeply-cracked “V” profile valleys, asymmetrical valleys, valleys with alluvium based and strait valleys. The most important of them are the valleys with strait shape. The swept-out surfaces are the other common area shape of the region. The formation of these swept-out surfaces deformed during the tectonic events goes back to upper Miocene and the later periods. Landsliding is the greatest problem of the area. They are formed on the sandy, clay and marn soils with soft structure belonging to the Eosen. Landslidings damage the roads, settlement places and the agricultural areas. The common sea-shore types in the area are dead cliffs, delta plains, beaches and sand dunes.