SANATTA YARATICILIK VE TEMELLÜK: YİNELEME VE YENİLEMENİN SANATSAL-YASAL MÜŞTEREKLERİ


Creative Commons License

Ersoy M., EKER M.

Sanat Yazıları, sa.49, ss.369-381, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.61742/sanatyazilari.1325074
  • Dergi Adı: Sanat Yazıları
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.369-381
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sanatsal yaratıcılık, temelde orijinalite ile ilintili ve sosyalite ile bağlantılıdır. Dolayısıyla sanatsal yaratıcılık toplumsal yaratıcılığın izdüşümüdür. Her sanatsal üslup, akım veya paradigma, içine dahil ettiği sanatçıyı hem bireysel hem de kolektif açıdan sınıflandırarak ve konumlandırarak sorumluluk yükler. Doğal olarak sanatsal orijinalite meşruiyet, özgünlük ve mülkiyet anlamında bir profile sahip olur. Bu durumla ilgisinde temellük sanatının “sanatta” ve “sanatsal” temellük ayrımında bir değer ile mukabele ve değerlendirme görmesi söz konusudur. Temsil, tasarım ve uzlaşımsal kriter ve kabullere muhalefet etmemesi de ayrıca gözlemlenmektedir. Sanatsal ihlal ve ihmaller ile temellük sanatı arasında kurulan doğal hukuki tartışmalar geçmişte olduğu kadar şimdi de devam etmektedir. Araştırma ve yayın etiğine uygun olarak hazırlanan bu çalışmada; temellük sanatının telif hakları, adli kullanım ve cezai müeyyide açısından yaşadığı sorunları “yaşayacağı sorunlar” biçiminde görüp “yineleme ve yenileme” mantık çerçevesinde değerlendirilmektedir.
Artistic creativity is basically related to originality and sociality. Therefore, artistic creativity is the projection of social creativity. Each artistic style, movement or paradigm imposes responsibility by classifying and positioning the artist it includes, both individually and collectively. Naturally, artistic originality has legitimacy, genuineness, and ownership in its profile. Concerning this situation, when distinguishing between “art” and “artistic” appropriation, in appropriative art, they should be mutually evaluated. It should also be noted that it is not directed against representation, design, and conven - tional criteria and assumptions. The natural legal debates between artistic violations and omissions and the art of appropriation continue today as they did in the past. In this study, which was prepared in accordance with research and publication ethics, the problems experienced by the art of appropriation in terms of copyright, judicial use, and penal sanction.