Atıf İçin Kopyala
Saraçoğlu E., Altay B., Dönmez M. D.
ASOS 2021 kademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.10, sa.124, ss.370-382, 2022 (Hakemli Dergi)
Özet
Öz
Amaç: Bu çalışma kanser hastalarına bakım veren aile üyesinin, bakım verme yükü ve tü-
kenmişlik düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve ilşki arayıcı türde olan çalışma Ekim-Aralık 2018 tarihleri ara
sında bir kamu hastanesinde tedavi gören 120 kanser hastasına bakım veren aile üyesinin
katılımıyla tamamlanmıştır. Çalışmanın verilerinin toplanmasında “Hasta ve Aile Üyesi
Bilgi Formu”, “Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği” ve “Maslach Tükenmişlik Ölçeği” kul
lanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 20 paket programı kullanılmıştır. Verilein
istatistiksel analizinde tanımlayıcı istatistikler, t-testi, ANOVA, Pearson korelasyon, ki
kare tesiti kullanılmıştır. Kanserli Hastalara Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Verme Yükü ve Tükenmişlik Düzeyleri
Bulgular: Katılımcıların %66,7’si kadın, %60’ı evli, %60’nin geliri giderine eşittir. Katı-
lımcılardan %53,3’ü birinci derece yakınına bakım vermektedir ve %86,7’sine hasta ba
kımda yardım eden başka kişilerde vardır. Katılımcıların Zarit Bakım Yükü Ölçeği puan
ortalamaları 49,19±16,82 olarak belirlenmiştir. Tükenmişlik ölçeğinde; duygusal tükenme
puanı 19,53±9,02 duyarsızlaşma puanı 8,73±5,36 ve kişisel başarı puanı 29,73±5,95 olarak
saptanmıştır. Gelir düzeyi düşük olan aile üyelerinin bakım yükü algısı ve tükenmişlikleri
nin diğerlerine göre daha yüksek olduğu, hastanın ikinci derece yakını olan aile üyelerinin
bakım yükü ve tükenmişliklerinin diğerlerine göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu belir
lenmiştir (p<0,05).
Sonuç ve Öneriler: Sonuç olarak kanser hastalarının aile üyelerinin ağır bakım yükü algı-
ladıkları belirlenmiştir. Kanser hastalarının aile üyelerinin bakım yüklerini azaltmaya yöne
lik evde bakım hizmetlerinin arttrılması ve aile üyelerine yönelik eğitim programları dü-
zenlenmesi önerilmektedir. Kanser hastalıklarıyla ilgili derneklerin/kuruluşların aile üyele
rinin bakım yükü ve tükenmişliğini azaltmayı hedefleyen sosyal destek programları ve et
kinlikler düzenlemesinin hasta ve aile üyesi için faydalı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar kelimeler: Bakım yükü, Tükenmişlik, Kanser hastası, Aile üyesi,
Bakım veren