Akademik Veri Yönetim Sistemi
Prof. Dr. Hasan Işın Dener Bilim Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 18 - 19 Nisan 2024, ss.1-2
Tüketici kaynaklı atıkların büyük bir bölümünü tek kullanımlık plastikler oluşturmaktadır. Tek kullanımlık plastik ürünler, tüketicilerin ürünleri elde etmesi, kullanması ve elden çıkarmasında pratik faydalar üretse de çevre üzerinde geri döndürülemez zararlara yol açmaktadır. Tek kullanımlık plastiklerin insan ve insan dışı varlıklar üzerinde oluşturduğu çevresel zararların üstesinden gelinmesinde geri dönüşüm çabaları etkisiz kalmaktadır. Bu nedenle plastik ürünlerin edinilmesi, kullanılması ve elden çıkartılması süreçlerinde tüketici davranışlarında bilinçli ve gerçekçi bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. Bu yaklaşım tek kullanımlık plastik ürünlerin çevresel etkileri üzerinde farkındalık kazanmayı ve sürdürülebilir yaşam alternatiflerinin öğrenilmesiyle elde edilebilmektedir. Bu çalışmanın amacı genç tüketicilerin plastik kullanım davranışlarını “Plastiksiz Kasım Kampanyası” örnek olayı üzerinden incelemektir. Plastiksiz Kasım Kampanyası da tek kullanımlık plastik atıklar konusunda genç tüketicileri bilgilendirmek, farkındalık oluşturmak, yeniden kullanılabilir ürünlere yönelik davranış geliştirmek amacıyla tasarlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde yürütülen Plastiksiz Kasım Kampanyasında bir ay boyunca sürecek etkinlikler düzenlenmiştir. Plastiksiz Kasım Kampanyası için “@plastiksizkasim” Instagram hesabı oluşturulmuş, basılı ve görsel medya bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalarda proje ekibi tarafından hazırlanan içerikler düzenli bir şekilde kampanya hesabından yayınlanmıştır. Hazırlanan gönderilerde plastik kullanımının insan ve çevre sağlığı üzerindeki etkilerini açıklayan mesajlara yer verilmiştir. Sosyal medya hesabındaki paylaşımlarla beraber fakülte içinde yer alan duyuru panoları, reklam stantları, dijital panolar, yerleştirme uygulamalarına yer verilerek kampanyanın etkinliği arttırılmaya çalışılmıştır. Plastiksiz Kasım Kampanyası bilgilendirme ve farkındalık çalışmaları kapmasında 710 öğrenciye plastik kullanımı ve çevresel etkileri hakkında eğitim verilmiştir. Tek kullanımlık plastik ürün atıklarının en önemli kısmını pet şişeler oluşturmaktadır. Bu şişelerin kullanımını azaltmak için fakülte içinde içme suyu dolum istasyonu kurulmuştur. İçme suyu dolum istasyonu tüketicilerin suya erişimini kolaylaştıran önemli adımlardan biri olarak görülmüştür. Arzulanan davranış değişikliğinin gerçekleştirilebilmesi oluşabilmesi için gönüllü katılımcı çağrısında bulunulmuştur. Gönüllü katılımcılara ücretsiz yeniden kullanılabilir cam mataralar hediye edilmiştir. Plastiksiz Kasım Kampanyası halk sağlığı uzmanının gerçekleştirildiği bir konferans ile sonlandırılmıştır. Proje süresince alınan geri dönüşlerde katılımcılar kullandıkları plastik miktarını gözlemlediklerinde ne kadar fazla atık ürettiklerini fark ettiklerini sıklıkla dile getirmişlerdir. Yaşadıkları deneyimi kampanya süresince araştırma ekibiyle paylaşmışlardır.