Zafer (Utku) Anıtı ve Anıtpark


YAMAN M., PARLAK ARSLAN H. H.

DoCoMoMo Türkiye Ulusal Çalışma Grubu Poster Sunuşları, Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları XIII, Balıkesir, Türkiye, 28 - 29 Nisan 2017

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Balıkesir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Zafer Anıtı ve Anıtpark; Afyonkarahisar kent merkezindeki Cumhuriyet Meydanı’nı oluşturan en tanımlı bölümdür. Kentin geçmişten günümüze kadar kullanılagelen meydanı, kent kullanıcısı için büyük önem taşımaktadır. Afyon Kalesi’nin eteklerinde yer alan meydanı tutan önemli kamu binalarının yanı sıra günümüzde ticari mekanlar meydanı tutan yapılar olarak yer almaktadır. Anıtpark ve içinde bulunan Zafer Anıtı da meydanı açık alanlar olarak desteklemekte ve kente bir yeşil alan sunmaktadır.

Zafer Anıtı, Avusturyalı heykeltıraş Krippel’e yaptırılmış ve 24 Mart 1936 tarihinde büyük bir törenle, İsmet İnönü tarafından açılmıştır. Kurtuluş Savaşı anısına, taş kaide üzerine galip gelen Türk askeri ve yenik düşen düşman askerini betimleyen bronz heykel bulunmaktadır. Taş kaidenin dört tarafına da, savaşla ilgili bronz kabartmalar konulmuştur. Etrafında nitelikli Cumhuriyet Dönemi yapılarının olması, parkın bir meydana tutunmuş olması sebebiyle değerli bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu açıdan ele alındığında anıt yapıldığı dönemden günümüze, kentin belleğinde önemli bir yer edinmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, 1937 yılında Afyonkarahisar ziyaretinde ‘’Büyük zaferi en iyi anlatan anıt.’’ diyerek beğenisini dile getirmiştir. Anıt ile bütünleşen bir açık alan tasarımı olan Anıtpark kentlilere bir nefes alanı, dinlenme alanı sunmaktadır. Anıtpark; çeşitli organizasyonlara ve programlara mekân oluşturmakta olup Afyonkarahisar kentinin simgesi durumunda olmaktadır.

Geçmişten günümüze farklı birçok sosyal toplumsal olayı bünyesinde barındırması, geçmişten izler taşıması, kent kullanıcısının bilincinde bir referans noktası olması sebebiyle Zafer Anıtı’nın ve Anıtpark’ın rolü kent için önemlidir. Anıtın geçmişteki olayları canlı tutması, bu olayların gelecek kuşaklara aktarılmasında büyük rol oynaması, halkın Milli Mücadele dönemini kavraması sebebiyle sembolik bir yapı niteliğindedir. Aynı zamanda Cumhuriyet dönemi modernleşme hareketinde anıtların yerinin olması, Zafer Anıtı’nın da bu bağlam içinde tasarlanmış ve yerleştirilmiş olması sebebiyle değeri büyüktür.