Akademik Veri Yönetim Sistemi
V. International Educational Sciences Conference, Ordu, Türkiye, 21 - 22 Temmuz 2023, ss.86-87
Fen bilimleri, öğrencilerin yaşadıkları doğayı ve çevreyi anlamalarına, bilimsel düşünme becerilerini kazanma ve geliştirmelerine, günlük hayatta karşılaştıkları olayları açıklamalarına yardımcı olan temel derslerin başında gelmektedir. Ortaokul düzeyindeki fen bilimleri ders kitapları hem öğretmenler hem de öğrenciler tarafından kullanıldığından içeriğindeki teorik bilgiler kadar uygulamaya yönelik bilgi ve etkinliklerde önemlidir. Fen bilimleri öğretmenleri açısından ders planı hazırlamada temel oluştururken öğrenciler için örnekler, etkinlikler ve deneyler üzerinden bilimsel süreç becerilerinin kazandırılmasında rehber olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada amaç ortaokul düzeyindeki fen bilimleri ders kitaplarında yer alan etkinliklerin incelenmesidir. Nitel araştırma desenlerinden doküman analiziyle veriler toplanmıştır. 5. sınıfta iki, 6. sınıfta üç, 7. sınıfta üç ve 8. sınıfta iki olmak üzere toplamda 10 ders kitabı analiz edilmiştir. Tüm ders kitaplarındaki deneyler etkinlikler başlığı altında verilmiştir. Ders kitaplarındaki deney, deneyerek öğrenelim, sıra sizde, birlikte yapalım, etkinlik, sınıf etkinliği, ev etkinliği, tasarım, model tasarımı, fen, mühendislik ve girişimcilik uygulamaları alt başlıklarıyla çeşitlenen etkinlik türleri sınıflandırılmıştır. Tüm bu etkinlikler hem ünite bazlı olarak hem de etkinliğin yapıldığı kişi sayısı, yapılış şekline göre zorluk derecesi, kullanılan malzeme açısından incelenmiştir. Ayrıca ders kitaplarındaki tüm etkinliklerde tercih edilen yöntem ve teknikler öğrenciden beklenen davranışlar olarak da sınıflandırılmıştır. Elde edilen veriler ışığında 5. sınıf düzeyinde birlikte yapalım başlığı altındaki grupla gerçekleştirilecek bulunabilir malzemelerle çok kolay zorluk derecesine sahip etkinliklerin ağırlıkta olduğu sonucuna varılmıştır. 6. sınıf düzeyinde analiz edilen etkinliklerin sıra sende başlığı altında, bireysel, kolay zorluk dercesine sahip ve hem bulunabilir malzeme hem de laboratuvardaki malzemelerle yapılabilecek düzeyde olduğu anlaşılmıştır. 7. sınıf düzeyinde bireysel olarak etkinlik başlığı altında zor olarak belirtilebilecek hem bulunabilir malzeme hem de laboratuvardaki malzemelerle gerçekleştirilecek etkinlikler olduğu sonucuna varılmıştır. 8. sınıf düzeyinde ise deney başlığı adı altında, bireysel ağırlıklı, kolaydan çok zora kadar her düzeyde olan, hem bulunabilir malzeme hem de laboratuvardaki malzemelerle yapılabilecek etkinliklerin ağırlıkta olduğu bulunmuştur. Her sınıf seviyesinde ağırlıklı olarak gözlem, yorum, veri toplama ve tartışma becerilerine yönelik beklentiler içeren etkinlikler olduğu sonucuna varılmıştır. Fen ders kitaplarının etkinlikler açısından incelenmesinden elde edilen bulgular ışığında hem ders kitabı yazarlarına hem de ders kitabı kullanan fen bilimleri öğretmenlerine önerilerde bulunulmuştur.
Science is one of the basic courses that help students understand the nature and environment they live in, acquire and develop scientific thinking skills, and explain the events they encounter in daily life. Since science textbooks at the secondary school level are used by both teachers and students, practical information and activities are as important as the theoretical information they contain. For science teachers, they form the basis for preparing lesson plans, while for students, they are considered as a guide for gaining scientific process skills through examples, activities and experiments. The aim of this study is to examine the activities in middle school science textbooks. Data were collected through document analysis, one of the qualitative research designs. A total of 10 textbooks were analyzed, two in 5th grade, three in 6th grade, three in 7th grade and two in 8th grade. Experiments in all textbooks were given under the title of activities. The types of activities in the textbooks were classified under the subheadings of experiment, let's learn by experimenting, let's learn by experimenting, it's your turn, let's do it together, activity, classroom activity, home activity, design, model design, science, engineering and entrepreneurship practices. All these activities were analyzed both in terms of the unit and the number of people involved in the activity, the degree of difficulty according to the way it was done, and the materials used. In addition, the methods and techniques preferred in all activities in the textbooks were also classified as the behaviors expected from the students.
In the light of the data obtained, it was concluded that at the 5th grade level, activities with a very easy difficulty level with the materials that can be found to be carried out with the group under the title of let's do it together are predominant. At the 6th grade level, it was found that the activities analyzed under the title of "Let's take turns" were individual, had an easy level of difficulty and could be done with both found materials and materials in the laboratory. At the 7th grade level, it was concluded that there are activities that can be individually stated as difficult under the title of activity and can be carried out with both available materials and materials in the laboratory. At the 8th grade level, under the title of experiment, it was found that there were predominantly individual activities, at every level from easy to very difficult, and activities that could be done with both available materials and materials in the laboratory. It was concluded that at each grade level, there were predominantly activities that included expectations for observation, interpretation, data collection and discussion skills. In the findings of the findings obtained from the examination of science textbooks in terms of activities, suggestions were made to both textbook authors and science teachers who use the textbooks.