Akademik Veri Yönetim Sistemi
INONU UNIVERSITY LAW REVIEW, cilt.14, sa.1, ss.114-126, 2023 (Hakemli Dergi)
Egemenlik kavramı uluslararası hava hukukunda merkezi bir role sahiptir. 1919 Paris ve onun yerine geçen 1944 Chicago Sözleşmelerinin birinci maddelerinde belirtildiği gibi taraf devletlerin kendi ülkeleri üzerindeki hava sahalarında tam ve münhasır egemenliğe sahip olmasına dair yapılan vurgu bu merkezi rolü açıklar niteliktedir. Literatürde karşımıza, hem bu egemenliğin savunulduğu bir hava sahası rejim sistemi çıkmakta hem de bu anlayışın kısmen karşısında olacak şekilde hava sahasında serbestliği savunan bir rejim sistemi çıkmaktadır. Dolayısıyla bu noktada, hangi sistemin çağdaş uluslararası hukukta uygulanması gerektiği değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme için hem egemenlik kavramının hem de hava sahasının uluslararası hukuk açısından incelenmeleri elzemdir. Bu makalede öncelikle egemenlik kavramı uluslararası hukuk çerçevesinde izah edilecektir. Akabinde, hava sahasının hukuki statüsü değerlendirilip serbest hava sahası ve ulusal egemenliğe dayalı hava sahası yaklaşımları detaylı olarak incelenecektir. Nihayetinde, uluslararası anlaşmalar nezdinde hava sahasında uygulanması öngörülen rejim tartışmalarına yer vererek devletin kendi ülkesi üzerinde devam eden egemenlik haklarının meşruluğu ve sınırları incelenecektir. Bu bağlamda, çalışmanın temel amacı, uluslararası hukuk açısından devletin ülkesi üzerindeki hava sahasında devam eden egemenliğinin meşruluğunu inceleyip izah etmektir.
Sovereignty plays a central role in the international aviation law. The first article of the 1919 Paris Convention relating to the Regulation of Aerial Navigation and the 1944 Chicago Convention on civil aviation highlight the significance of sovereignty by stating that the contracting States recognize that every State has complete and exclusive sovereignty over the airspace above its territory. Considering the concept of sovereignty in international aviation, two schools have been noticed in the literature. The first one is the national sovereignty school which addresses a state’s sovereign competence over its territory. The second one is the free air school that has been taken as an antithesis of the national sovereignty school’s theory. In this sense, it should be evaluated which school should be applied in the contemporary international law. Hence, it is essential to examine both the concept of sovereignty and the airspace in terms of international law. In this article, first, the concept of sovereignty is being explained within the framework of international law. Afterwards, the legal status of the airspace will be analyzed, and the free air school and national sovereignty school will be examined in detail. Finally, in the light of international agreements, the legitimacy and limits of the State's ongoing sovereign rights over its own territory will be analyzed. The main purpose of this study is to examine and explain the legitimacy of the continued sovereignty of the State in the airspace over its country in terms of international law.