Etkili veteriner klinik uygulamaları için kanıta dayalı karar aşaması en önemli unsurlardandır. Veteriner hekimliğinde kanıta dayalı uygulamalar, insan hekimliğindeki araştırmalardan köken almıştır. İnsan sağlığındaki kanıta dayalı tıp ise klinik deneyimler, klinik durumlara ilişkin tedavi kararı alma aşamasında kullanılan bilimsel kanıtlara dayanır. Bilimsel kanıtlar araştırmaların sonuçlarından elde edilerek ortaya konan veriler olup, dahil etme ve hariç tutma ile geliştirme kriterleri araştırmanın niteliğine göre farklılık gösterebilmektedir. Klinik denemeler ise farklı olarak, hedef popülasyonun bir örneklemi üzerinde gerçekleştirilir. Bu sebeple tek bir çalışmayı temel almak yerine birden fazla çalışmanın sentezini yaparak değerlendirmek ve sonuca ulaşmak daha uygun olacaktır. Kanıtların sentezi birden fazla kaynağın elde ettiği sonuçların birleştirilmesi ile gerçekleştirilir. Kanıt sentezi için araştırma soruları ve verilerin sentezini içeren çok sayıda yöntem bulunmaktadır. Uzun yıllardır beşerî hekimlikte başarıyla uygulanan araştırmalarda kanıta dayalı karar aşaması üzerine çalışmalar veteriner hekimliği açısından yeterli değildir. Özellikle Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji açısından ise konu ile ilgili çok az yayın mevcuttur. Bu derlemede sentez yöntemlerinden; meta-analiz, sistematik derleme, hızlı derleme yöntemleri ve tanımlamaları özetlenerek, araştırmacıların ileride konu ile ilgili yapacağı araştırmalar için temel oluşturması hedeflenmiştir.
One of the most critical aspects of good veterinary clinical practice
is evidence-based decision-making. Evidence-based veterinary medicine is based on
human medical research. Evidence-based medicine is based on scientific data used in
clinical experience and treatment decision-making for clinical diseases in human health.
Scientific evidence is data derived from study results, and the criteria for inclusion,
exclusion and development may vary depending on the research’s nature. On the other
hand, clinical studies involve a subset of the target population. As a result, rather than
basing the outcome on a single study, it would be more acceptable to examine multiple
studies by synthesizing them and reaching a conclusion. The process of synthesizing
evidence requires merging data from multiple sources. Research questions and data
synthesis are just two examples of evidence synthesis methodologies. In studies that
have been successfully applied in human medicine for many years, evidence-based
decision-making studies are insufficient for veterinary medicine. There are few
papers on the issue, especially in Veterinary Pharmacology and Toxicology area. The
methodologies of synthesis, meta-analysis, systematic review, rapid review methods,
and definitions are summarized in this review, aiming to adopt an approach for future
research on the subject by researchers.
