Atıf İçin Kopyala
Özüdoğru B.
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, sa.53, ss.683-706, 2022 (Hakemli Dergi)
Özet
Makale, لَا َ يَحِ ل ُّ / helal değildir” ifadesi ile başlayan rivayetler özelinde hadis me- tinlerini konu edinir. “Helal değildir” şeklinde hukûkî bir lafızla başlayan hadis metinleri incelenmiş ve metin öğeleri araştırılmıştır. 23 farklı konudaki hadis me- tinlerinde söz konusu ifadeye rastlanmıştır. Rivayetlerin şâhid ve mütâbîlerinden hareketle metinler incelenmiştir. “Helal değildir” kalıbında nakledilen hadislerin çoğunun benzer kalıpta geldiği, sadece yasaklanan eylemlerin değiştiği görülmüş- tür. Rivayetlerin şâhid ve mütâbîlerinde anlamı bozmayacak lafız farklılıkları var- dır. Lafız aynı olmasına rağmen lafzın delâleti konulara göre tahrim ve kerâhet gibi farklılık göstermiştir. Yine “helal değildir” lafızlarının bazı rivayetlerde Hz. Peygamber’e dayandığı bazısında ise manen rivayetin etkisiyle sahâbe ya da sonraki râvi tarafından ifade edildiği görülmektedir. Bundan dolayı hüküm ifade eden lafızlarda râvinin etkisi göz önünde bulundurulmalı ve sadece lafza göre değil de bütün rivayetleri bir arada değerlendirme ve kıyas gibi metotlarla göre hüküm verilmelidir.