Çalışmanın amacı; yükseltiye bağlı sıcaklık değişimlerinin, Ilgaz Dağları’nın zirve düzlüğünde bulunan periglasyal şekiller üzerinde oluşmuş farklı toprakların fiziko-kimyasal özelliklerine olan etkisinin ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaçla, girland, taş kümesi, çember ve tufurların bulundukları yükselti basamaklarının sıcaklıkla olan ilişkisi değerlendirilmiştir. Ele alınan yükselti aralığı 1943-2398 m arasında olup, bu yükselti aralığında dağılış gösteren periglasyal şekillerden toprak örnekleri alınmış ve farklı sıcaklık değişimleri ile toprak özellikleri istatistiksel olarak ilişkilendirilmiştir. Yapılan istatistiksel analizlerde, yükselti ile periglasyal şekillerin bünyesinde bulunan toprakların bazı fiziko- kimyasal özellikleri (EC: Elektriksel iletkenlik, OM: Organik madde, Na+, K+, kil, kum, HA: Hacim ağırlığı, TK: Tarla kapasitesi, SN: Solma noktası, YS: Yarayışlı su, DO: Dispersiyon oranı, SSI: Strüktür stabilite indeksi, KO: Kil oranı ve CF: Kabuk oluşumu) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanamamıştır. Fakat, istatistiksel olmasa da analiz değerlerine göre yükselti artışı ile birlikte özellikle OM ve kil oluşumunda önemli bir azalma olduğu görülmüştür. Bu ise jeo-fiziko-kimyasal reaksiyonunda azaldığını ifade etmektedir. Ayrıca, incelenen periglasyal şekillerde oluşan toprakların kimyasal özelliklerinden kireç, Ca, Mg, pH ve fiziksel özelliklerden ise AS (Agregat stabilitesi) ve Hİ (Hidrolik iletkenlik) değerlerinin istatistiksel olarak anlamlı oldukları saptanmıştır.
The aim of the study is to reveal the effect of temperature changes in dependent on elevation on the physico-chemical properties of different soils formed on periglacial landforms located on the summit plain of the Ilgaz Mountains. For this purpose, the relationship of the elevation steps of the non sorted step, the stone cluster, the non sorted circle and the thufurs on the temperature has been evaluated. The elevation range is considered between 1943 m and 2398 m and soil samples have been taken from the periglacial landforms distributed in this elevation range and soil properties with different temperature changes have been statistically correlated. In the statistical approach, there is no statistically significant difference between the elevation and the values of the soils distributed in periglacial landforms related to some physico-chemical properties (EC: Electrical conductivity, OM: Organic matter, Na+, K+, clay, sand, HA: Bulk weight, TK: Field capacity, SN: Wilting point, YS: Useful water, DO: Dispersion ratio, SSI: Structure stability index, KO: Clay ratio and CF: Crust formation). However, according to the analysis values, although not statistically, it is determined that there is a significant decrease in elevation increase, especially in OM and clay formation. It can be said that this situation is caused by a decrease in the geo-physico-chemical reaction, as well as the bio-chemical reaction. In addition, it is determined that the chemical properties of lime, Ca, Mg, pH and physical properties of the soils formed in the considered periglacial landforms are statistically significant in terms of AS (Aggregate stability) and HI (Hydrological conductivity) values.
