Akademik Veri Yönetim Sistemi
7. Uluslararası Mardin Artuklu. Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Mardin, Türkiye, 10 - 12 Aralık 2021, cilt.1, ss.274-283
Bu derlemenin amacı postmenopozal dönemde kadın sağlığının geliştirilmesi konusunun
literatür doğrultusunda tartışılmasıdır. Kadın sağlığının geliştirilmesinde kadının tüm yaşam
dönemleri kapsamlı olarak değerlendirilmelidir. Kadın yaşam dönemlerinden birisi olan
menopoz menstrüal siklusun sonlanmasıdır ancak daha geniş bir tanım ile yumurtalık
foliküler aktivitesinin kaybını takiben adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesini içermektedir.
Menopoz döneminde, östrojen hormonunun azalması nedeniyle hormonal, fiziksel ve
duygusal değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Menopoz obezite, metabolik sendrom,
kardiyovasküler hastalık ve osteoporoz prevalansının artmasıyla ilişkilidir. Menopoz
döneminde düzensiz adet, vajende kuruluk, sıcak basması, gece terlemesi, yüz kızarması,
uyku problemleri, baş ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi gibi fiziksel belirtiler görülmektedir.
Ayrıca ruhsal belirtiler ve cinsel fonksiyonlarda değişiklik gibi farklı sistemlere yönelik
belirtilerde görülebilmektedir. Menopozda yaşanan sistemik belirtilerin en önemli nedeni
östrojen azlığıdır. Sıcak basmaları östrojen eksikliğinin en önemli belirtilerinden birisidir.
Menopoz öncesi (premenopoz) ve menopoz sonrası (postmenopoz) dönemlerde kadınların
sağlık durumu arasında nedensel bir ilişki bulunmaktadır. Kadın premenopozal dönemi ne
kadar sağlıklı geçirirse postmenopozal döneme o kadar sağlıklı bir şekilde başlar ve sağlıklı
olma halini devam ettirir. Kadın sağlığına yönelik yapılan hizmetlerde holistik bir bakış açısı
yerine daha çok doğurganlığa yönelik hizmetler yer almaktadır. Menopoz döneminde sağlıklı
olmayan bir kadının da sağlıklı bir yaşlılık dönemi geçirmesi beklenemez. Postmenopozal
dönemde kadın sağlığını geliştirmek için bazı uygulamalar bulunmaktadır. Bu uygulamaların
amacı menopozal dönemde ortaya çıkabilecek yakınmaları önlemek ve bunlarla baş etmektir.
Kadınların düzenli olarak yapmaları gereken tarama yöntemleri ve tetkikler için eğitim ve
danışmanlık hizmetlerinin verildiği menopoz okulları yaygınlaştırılmalı ve bu okullarda
kadınlara sağlıklı yaşam davranışları kazandırılmalıdır. Kadınların bu dönemde
yaşayabileceği sağlık sorunları için başvurabileceği menopoz klinikleri yaygınlaştırılmalı ve
bu kliniklerde verilen hizmetin niteliği artırılmalıdır. Postmenopozal dönemde görülebilecek
kanser, kronik hastalık veya osteoporoz gibi sağlık sorunlarının erken tanı ve tedavisi için
gerekli tetkikler yapılmalıdır. Bu bağlamda, hemşirelerin kadının her döneminde sağlığını
koruma, geliştirme ve sürdürmede önemli rol ve sorumlulukları vardır. Bu nedenle kadın
sağlığını güçlendirme ve farkındalıkların artırılması konusunda etkin rol alması
gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: kadın, postmenopoz; sağlığının geliştirilmesi