Erozyon Duyarlılık Parametrelerinin Farklı Enterpolasyon Yöntemleriyle Konumsal Dağılımlarının Belirlenmesi: Türkiye, Ilgaz Milli Park Toprakları


Creative Commons License

CELİLOV C., DENGİZ O.

Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, cilt.6, sa.3, ss.242-256, 2019 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bu çalışmanın amacı, Ilgaz Milli Park sınırları içerisinde dağılım gösteren toprakların; toprak aşınım faktörü (USLE-K),dispersiyon oranı ve kil oranı gibi bazı erozyon duyarlılık parametrelerinin belirlenmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımıylafarklı enterpolasyon yöntemleri kullanılarak konumsal dağılımlarının haritalanmasıdır. Bu amaçla, çalışma alanından rastgeleörnekleme yöntemiyle 0-20 cm toprak derinliğinden 151 adet toprak örneği alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, araştırmaalanı topraklarının büyük bir kısmının erozyona karşı oldukça yüksek duyarlı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, duyarlılıkparametreleri ile toprakların diğer fiziksel ve kimyasal özellikleri arasındaki korelasyon analizi sonucuna göre; USLE-K ileorganik madde, kireç, kil ve silt arasında p<0.01 önem düzeyinde negatif ilişki belirlenirken, hacim ağırlığı ve kum arasındap<0.01 önem düzeyinde pozitif ilişki görülmüştür. Bu duruma yönelik olarak benzer sonuçlar kil haricinde dispersiyonoranında da belirlenmiştir. Kil oranı yönünden, organik madde ile herhangi bir ilişki görülmezken, kil ve silt ile p<0.05 önemdüzeyinde negatif, kum ile pozitif ilişki belirlenmiştir. Sonuç olarak, araştırma alanı topraklarının büyük bir kısmının erozyonakarşı duyarlılıkları oldukça yüksek olması nedeniyle, organik madde kapsamını ve hidrolik geçirgenliğini arttırıcı vestrüktürünü geliştirici önlemlerin alınmasının yanı sıra, üzerinde yer alan bitki örtüsünün tahrip edilmemesi de gerekmektedir.
The aim of this study is to determine some erosion susceptibility parameters such as soil erosion factor (USLE-K), dispersion rate and clay ratio of the soils distributed within the Ilgaz National Park and map their spatial distributions using different interpolation methods with the help of Geographic Information Systems. For this aim, a total of 151 soil samples were collected from 0-20 cm soil depth using random sampling method. According to obtained results, it was determined that most part of the investigated soils has high erodobility value. In addition, according to the correlation analysis between sensitivity parameters and other physical and chemical properties of soils; A negative correlation was detected between USLEK and organic matter, lime, clay, and silt at a significance level of p<0.01, a positive correlation was found between bulk density and sand at a significance level of p<0.01. Similar case was also found for DR except for clay. In terms of clay content, there was no relationship with organic matter, but a negative correlation with p<0.05 significance with sand and silt, and a positive correlation with sand was found. As a result, due to high erosion sensitivity of a large part of the research area soils, it is necessary to take measures to increase the organic matter content and hydraulic permeability and improve its structure, as well as to protect the vegetation on the soil.