Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akyüz B. (Yürütücü), Tütüncü M., Serdar Ü.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2026
Ülkemizde auto-vejetatif (çelik, daldırma ve doku kültürü) yöntemlerle üretilebilen kestane klonal anacı bulunmamaktadır.
Bu çalışmada Ondokuz Mayıs Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi bünyesinde bulunan Akademik Ziraat ve Peyzaj firması
ve Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen 2 çeşidin (‘Akyüz’ ve ‘Macit 55’) klonal anaç olarak in
vitro (doku kültürleriyle) çoğaltılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2 eksplant kaynağı (orijinal bitkiler ve seri aşılama sonucu
elde edilen bitkiler), 2 besi ortamı (GD ve WPM), 2 sitokinin çeşidi (BA ve Zeatin-ribosit), 3 sitokinin dozu (0, 1 ve 2 mg/l)
ve 2 çoğaltma yöntemi (katı kültür ve biyoreaktör) test edilecektir. Çoğaltma ve köklendirme denemeleri faktöriyel düzende
tesadüf parselleri deneme desenine göre kurulacaktır. Katı kültür ve “Plantform” biyoreaktör sistemi denemeleri 3
tekerrürlü ve her tekerrürde 5 sürgün olacak şekilde kurulacaktır. Ayrıca köklendirme uygulamalarında IBA’nın 4 farklı
dozu (0, 1, 2 ve 4 mg/l) test edilecektir. Sağlıklı gelişen sürgünler 3 tekerrürlü her tekerrürde 5 sürgün olacak şekilde
köklendirme denemelerine alınacaktır. Katı kültür ve biyoreaktör sisteminden elde edilen bitkilerde kök anatomisi
incelemeleri her uygulama için 3 tekerrürlü her tekerrürde 3 bitki olacak şekilde tesadüf parselleri deneme desenine göre
yapılacaktır. Ortalamalar arasındaki farklılıklar LSD testi ile karşılaştırılacaktır. Katı kültür ve “Plantform” sisteminde
mikroçoğaltım denemeleri için; kardeşlenme katsayısı (adet/bitki), bitki boyu (cm), yaprak sayısı (adet/bitki) kriterleri
incelenecektir. Köklenme denemelerinde kültüre alma işleminden 8-12 hafta sonra bitki uzunluğu (cm), köklenme oranı
(%) belirlenecektir. Kök yapısı ve köklenme düzeylerini ayrıntılı olarak ortaya koyan aşağıdaki parametreler WinRhizo
programı ile incelenecektir. Bu kapsamda; toplam kök uzunluğu (cm), kök yüzey alanı (cm2), kök hacmi (cm3), kökte uç
sayısı (adet), kökte dallanma sayısı (adet) belirlenecektir. Katı kültür ve “Plantform” sisteminden elde edilen köklü bitkiler
dış koşullara alıştırıldıktan; 1 hafta sonra bitkilerin hayatta kalma oranı (%), 8 hafta sonra ise bitki uzunluğu (cm) ve kök
anatomisi belirlenecektir. Araştırma sonucunda anaç adaylarının in vitro çoğaltımı için en uygun yöntem(ler) belirlenerek
kestanenin klonal çoğaltımı için protokol geliştirilmesi ve ülkemizin ilk milli kestane klonal anaçlarının üretilmesi
hedeflenmektedir.