Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mikrobiyoloji (Veteriner) Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NEJASH ABDELA AHMED
Danışman: Timur Gülhan
Özet:
Çağımızın artan küresel halk sağlığı tehditlerinden biri olan antibiyotik
direncinin potansiyel olumsuz etkisini önlemek, direnç genlerinin rezervuarı dâhil
olmak üzere direnç durumlarının düzenli olarak izlenmesini gerektirmektedir.
Antibiyotik direncinin olası bir biyolojik göstergesi olan yabani kuşların,
antimikrobiyal dirençli bakterilerin yayılmasında rol oynadıkları öne sürülmüştür. Bu
tez çalışması martı (Larus armenicus) ve güvercin (Columba livia) kökenli 100
Escherichia coli izolatının Kirby-Bauer disk difüzyon metodu kullanılarak fenotipik
antibiyotik direnç profili ve dirence sebep olan genlerin PCR ile moleküler
araştırılması amacıyla yapıldı. Ayrıca izolatların genetik yakınlıkları RAPD-PCR ile
belirlendi. Fenotipik antibiyotik duyarlılık testi sonucunda, izolatların %63’ünün
(63/100) en az bir antibiyotiğe dirençli olduğu ve %29’unda (29/100) ise çoklu
antibiyotik direnci olduğu tespit edildi. İzolatların tamamının sefalotine duyarlı
olduğu, tetrasiklin (%52), kanamisin (%38), streptomisin (%37), ampisilin (%28),
kloramfenikol (%21), trimetoprim/sulfametoksazol (%19), gentamisin (%13),
enrofloksasin (%12) ve siprofloksasine (%12) dirençli olduğu belirlendi. İzolatların
%66’sının tet(B), %63’ünün tet(A), %48’inin apha1, %34’ünün sul3, %26’sının sul2,
%24’ünün strA/strB ve %16’sının ise sul1 genlerine sahip olduğu belirlendi. Ayrıca
izolatların tet(C), qnr(A), qnr(B), qnr(s), aphA2, aadB ve aac(3) IV genlerine sahip
olmadığı tespit edildi. İzolatların genetik çeşitliliği ile ilgili olarak, RAPD-PCR tabanlı
dendrogramlar hem güvercin ve hem de martı kökenli izolatları %70 benzerlik eşik
değeri temelinde 5 kümeye ayrıldı. Dendrogramın sonucunda, güvercin orijinli E.coli
suşlarının %47-100, martı orijinli suşlarıın ise %40-100 oranında benzerlik gösterdiği
belirlendi. Tez çalışması sonucunda, martı ve güvercinlerin genetik olarak benzerliği
olan aynı zamanda çeşitli antibiyotiklere dirençli E. coli izolatlarını taşıdıkları ve
dışkıları ile çevreyi kontamine ederek insan ve hayvan sağlığı için risk oluşturabileceği
düşünülmektedir. Ayrıca yabani kuşlar, çevre, insan ve diğer konaklar arasındaki olası
bulaşma paternlerinin belirlenmesi için “tek sağlık yaklaşımı” açışından izolatların
genetik yakınlarının araştırıldığı büyük ölçekli epidemiyolojik çalışmalara ihtiyaç
duyulmaktadır.