Taşkınlar ülkemizde son yıllarda değişen iklim şartları ile birlikte daha sık yaşanan doğal afetlerdir. Taşkınlara bağlı olarak birçok can ve mal kaybı yaşanmaktadır. Bu çalışmada taşkınların çok yaşandığı Doğu Karadeniz Bölümü’nde yer alan Trabzon’a bağlı Araklı ilçesinde 18 Haziran 2019 tarihinde meydana gelen taşkının coğrafi nedenleri incelenmiştir. Oluşan taşkın, Araklı ilçesine bağlı Çamlıktepe ve Yüceyurt mahallelerinde 10 kişinin yaşamını yitirmesine, çok sayıda meskenin de yıkılmasına sebep olmuştur. Taşkının yaşandığı Karadere Çayı havzasında yaşanması muhtemel taşkınların risk analizi yapılarak taşkına duyarlı alanlar belirlenmiştir. Çalışmada sahaya yönelik afet raporları, sayısal yükseklik, meteorolojik, akım ve jeolojik verilerden yararlanılmıştır. Çalışmada yöntem olarak Çok Kriterli Karar Verme yönteminin bir metodu olan Analitik Hiyerarşi Süreci kullanılmıştır. Taşkın duyarlılık analizi için mevcut yöntemlere farklı parametreler eklenerek oluşturulan üç ayrı teknik ile haritalar üretilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Karadere Çayı’nın bazı kıyı kesimleri, Haliloğlu ve Gülbekli derelerinin birleştiği yer ve Araklı şehir merkezi taşkına en duyarlı alanlar olarak tespit edilmiştir. Haliloğlu ve Gülbekli derelerinin birleştiği saha 18 Haziran 2019’da yaşanan taşkının ana merkezini oluşturmaktadır. Ayrıca sahada taşkınla birlikte yaşanan heyelan olayları da taşkının etki derecesini artırmış, çamur akıntısı oluşumuna neden olmuştur. Analiz sonuçları ve yaşananlar göstermektedir ki sahada bundan sonrada taşkın olasılığı yüksektir. Bu nedenle çalışmanın, yöneticiler ve karar vericiler tarafından muhtemel olumsuz sonuçların engellenmesi adına dikkate alınması beklenmektedir.
Floods are natural disasters that occur frequently in our country due to changing climate conditions in recent years. As a consequence of floods, many losses of lives and property happen. In this study, geographical causes of the flood are examined, which occurred on June 18, 2019, in Araklı district of Trabzon located in Eastern Black Sea Region where floods take place regularly. This flood caused the death of 10 people and the destruction of many dwellings in Çamlıktepe and Yüceyurt neighbourhoods of Araklı district. In the Karadere Stream Basin where the flood took place, areas being sensitive to floods were determined by making risk analysis of potential floods. Disaster reports, numerical altitude, meteorological, geological and flow data related to this field were used in the study. As a method, the Analytical Hierarchy Process, which is a method of Multiple Criteria Decision Making method, was employed in the study. For the flood sensitivity analysis, maps were produced by using three different techniques created by adding different parameters to existing methods. According to results of the analysis, Araklı city centre, some regions of the Karadere River banks and the area where the Haliloğlu and Gülbekli rivers cross were identified as the most sensitive areas to floods. The area where the Haliloğlu and Gülbekli rivers cross constitutes the main centre of the flood occurred on June 18, 2019. In addition, landslide incidents that took place together with the flood on the field increased the effectiveness of the flood and caused mudflow formation. Results of the analysis and experiences show that the probability of flood occurrence is high in the field. Therefore, it is expected that local administrators and decision makers take this study into account to prevent possible negative outcomes.
