Tokat Çevresinde Yayılış Gösteren Bazı Tıbbi ve Yenilebilir Bitkilerin Etnobotanik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma


Creative Commons License

ULCAY S., ŞENEL G.

ACADEMIC PLATFORM-JOURNAL OF ENGINEERING AND SCIENCE, cilt.8, sa.1, ss.62-69, 2020 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bu çalışma, Tokat çevresinde yayılış gösteren ve ekonomik bakımdan önem arz eden bazı bitkilerin, etnobotanik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla Erodium cicutarium L. L´HERIT. (Geraniaceae), Fumaria officinalis L. (Papaveraceae), Scandix pecten-veneris L. (Apiaceae), Stellaria media L. VILL. subsp. media L. VILL (Caryophyllaceae), Plantago lanceolata L. (Plantaginaceae), Rumex acetosella L. (Polygonaceae), Tragopogon pratensis subsp. pratensis L. (Asteraceae) olmak üzere toplam 7 takson incelenmiştir. Türler çiçekli dönemlerinde toplanmış, herbaryum örneği haline getirilmiştir. Yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılarak yöre halkından bilgiler edinilmiştir. Bu amaçla 297 yöre insanı ile görüşülmüş ve katılımcıların özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca, bitkilerin kullanım değerleri (UV) de hesaplanmıştır. Bitkilerin tümü, pişirilerek besin olarak tüketilmektedir. Geleneksel tedavide en fazla kullanılan Stellaria media subsp. media’dır. Bu bitkilerin hemoroid ve mide kanamalarında faydalı olduğu yöre halkı tarafından ifade edilmiştir. Ayrıca Scandix pecten veneris ve Plantago lanceolata’ nın ağrı kesici, Rumex acetosella’nın kan şekerini düzenleyici, Erodium cicutarium sindirim sistemi organlarındaki yaraları iyileştirici, Tragopogon pratensis subsp. pratensis’in sindirim sistemini düzenleyici, Fumaria officinalis’in idrar söktürücü olarak geleneksel tedavide kullanıldığı ifade edilmektedir. Ayrıca bahsedilen türlerden çiçeklendikten sonra, hayvan yemi olarak da faydalanılmaktadır.
In this study, it is aimed to determine the local characteristics of some economically valuable plants distributed around Tokat. Erodium cicutarium (L.) L´HERIT. (Geraniaceae), Fumaria officinalis L. (Papaveraceae), Scandix pecten-veneris L. (Apiaceae), Stellaria media (L.) VILL. subsp. media (L.) VILL (Caryophyllaceae), Plantago lanceolata L. (Plantaginaceae), Rumex acetosella L. (Polygonaceae), Tragopogon pratensis subsp. pratensis L. (Asteraceae) were examined 7 taxa. Species were collected in flowering periods and transformed into herbarium specimens. Information was obtained from local people by using structured and semi-structured interview method. In addition, for this purpose, interviews were conducted with 297 local people between them and their demographic characteristics were determined. Usage values of plants (UV) were also calculated. All plants are consumed as food by cooking. Among the plants forming the research topic, the most commonly used Stellaria media subsp. media in traditional therapy. It is indicated by the local people that it is useful in hemorrhoids and stomach bleeding. It is stated that Scandix pecten veneris and Plantago lanceolata used as an analgesic, Rumex acetosella used as a blood glucose regulator, Erodium cicutarium used in ulcer treatment, Tragopogon pratensis subsp. pratensis used as a digestive system regulator and Fumaria officinalis used as a diuretic in traditional therapy. All species are used as animal feed after flowering.